Σπουδαίες γυναικείες μορφές κατά την Τουρκοκρατία και την Επανάσταση του ’21
για να διαβάσετε την εισαγωγή του αφιερώματος, πατήστε εδώ
Μαρούλα Κλαδά
Την ώρα που ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος άφηνε, ηρωικά, τη ζωή, στην Πύλη του Ρωµανού και πέρναγε στον αιώνιο θρύλο, γεννιόταν στην Λήµνο η Μαρούλα, µια κοπέλα αγνώστων λοιπών στοιχείων, για την οποία ο Σπύρος Λάµπρος έγραψε ότι, «ήταν αξία ευρυτέρας εκτιµήσεως».
Το 1475 η Λήμνος δέχθηκε την κατακτητική επίθεση των Τούρκων, υπό την αρχηγία του Σουλεϊμάν πασά. Σώθηκε από μια νέα κόρη, την Μαρούλα Κλαδά. Η νεαρή κόρη μόλις είδε τον αγαπημένο πατέρα της να φονεύεται από τους Τούρκους, ζώσθηκε αμέσως τα όπλα του και όρμησε εναντίον των Τούρκων, ενώ την ακολουθούσαν, συγκινημένοι και παρακινημένοι από την τόλμη της, οι νησιώτες συμπατριώτες της. Οι Τούρκοι, έκπληκτοι και φοβισμένοι, υποχώρησαν, η Λήμνος δεν έπεσε τότε και συνέχιζε να παραμένει ελεύθερη. .Αυτή την ηρωίδα ύµνησε, µε τον δικό του µοναδικό επικολυρικό τρόπο, ο Παλαµάς στο µακροσκελές ποίηµά του «Η κόρη της Λήµνου» :
.
Κανείς περίγελο, κανείς ντροπή δεν πρέπει νάχη,
Ότι γυναίκα οδηγεί τη λεβεντιά’ ς τη µάχη.
Ας τρέµει κάθε αγαρηνό σπαθί, κάθε σαρίκι.
Γυναίκες ήταν οι θεές, παρθένα είναι η Νίκη.
****************
Μαρία η Συγκλητική-μια Κύπρια ηρωίδα
Το Σεπτέμβριο του 1570 οι Τούρκοι κατέκτησαν την Κύπρο. Μετά την άλωση της Λευκωσίας, 2.000 νέοι και νέες αρπάχθηκαν και επιβιβάσθηκαν στα πλοία, για να πωληθούν δούλοι. Ανάμεσά τους και μία νεαρή Ελληνίδα, η Μαρία η Συγκλητική, καθώς δεν ήθελε να υποφέρει την ατιμία, αποφάσισε να εκδικηθεί τον κατακτητή, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη της γαλέρας, όπου εκρατείτο. Η γαλέρα και δυο πλοία που ήταν αγκυροβολημένα δίπλα της, ανατινάχθηκαν στον αέρα, τα πλούσια – πολύτιμα λάφυρα, κατεστραμμένα, διασκορπίστηκαν στη θάλασσα και στον αέρα και η λεία της σκλαβιάς, χίλιες νεανίδες, έγιναν παρανάλωμα της φωτιάς.
*****************
Οι Ελληνίδες της «διασποράς»στον αγώνα του 1821
Όταν άναψε η επαναστατική φωτιά του «21» και ανοίχτηκε αιματηρά «ο κοσμογονικός κρατήρας» του εννιάχρονου πολέμου της Εθνεγερσίας, αναδείχτηκε ακατάβλητη η ψυχή των Ελληνίδων και οι προσωπικές θυσίες ατέλειωτες. Και αποδεικνύεται από τη συμμετοχή των Ελληνίδων ότι τον αγώνα του «21» δεν τον έκανε μία τάξη ανθρώπων, αλλά ολόκληρο το έθνος, ολόκληρος ο Ελληνισμός. Συμμετείχαν οι Ελληνίδες από κάθε τάξη και από κάθε στρώμα του Ελληνικού λαού.
Ρωξάνη, η σύζυγος του Μιχαήλ Σούτσου
Σε ένα άλλο χώρο, έξω από τα στενά Ελλαδικά όρια, θα συναντήσουμε τη γυναίκα ενός σημαντικού προσώπου της Φιλικής Εταιρείας και τελευταίου Έλληνα ηγεμόνα της Μολδαβίας, του Μιχαήλ Σούτσου, στενού συνεργάτη του Αλέξανδρου Υψηλάντη.
πριγκίπισσα Ελένη, η κόρη του Μιχαήλ και της Ρωξάνης Σούτσου
Από μια επιστολή της που σώζεται και αναφέρεται στο ξεκίνημα της Επανάστασης στο Ιάσιο, διαφαίνεται τόσο η γνώση απορρήτων υποθέσεων όσο και η ενεργός δράση της Ρωξάνης στο χώρο της Φιλικής Εταιρείας .
Ελάχιστα είναι γνωστά για τη Ρωξάνη σε αντίθεση με το σύζυγό της, η επιστολή που ακολουθεί πάντως μαρτυρεί πρόσωπο καλλιεργημένο και δραστήριο, άξιο των περιστάσεων και ενισχυτικό της ανάγκης να ριχτεί φως στο κεφάλαιο της Νεώτερης Ιστορίας μας που τιτλοφορείται Γυναίκα και ’21. Ανάμεσα σε άλλα αναφέρει:
(Ιάσιον 19 Μαρτίου 1821)
« … Δεν ξέρετε τι ενθουσιασμός επικρατεί ανάμεσα στους Χριστιανούς. Κατά εκατοντάδες έρχονται από την Οδησσό, πολλοί απ” αυτούς πεζοί, άλλοι έρχονται από τις γερμανικές περιοχές, γενικά απ” όλες τις μεριές προστρέχουν Έλληνες και περνούν καθημερινά ανεμπόδιστα τα σύνορα. Σίγουρα έχει βάλει ο Θεός το χέρι του σ” αυτή την υπόθεση και θα τα βγάλουμε πέρα. Τρία εκατομμύρια πιάστρα έχουν μαζευτή από τις μέχρι τούδε συνεισφορές μόνο στο Ιάσιο. Σκεφθήτε λοιπόν τι γίνεται στις άλλες περιοχές. Πρέπει να ξέρετε ότι από τους Μολδαβούς όχι, όλα μόνο από τους Έλληνες. Αυτό είναι μια μεγάλη υπόθεση. Παρακολουθούμε την εξέλιξη εδώ εκ του αφανούς μέχρις όταν πάρουμε απάντηση από την ανώτερη αρχή …»
**************************
Ελισσάβετ Υψηλάντου
φωτογραφία της Ελισάβετ Υψηλάντου
Η ηλικιωμένη αρχόντισσα Ελισσάβετ Υψηλάντου από το Κίεβο της Ρωσίας δεν εμπόδισε τους υιούς της να τρέξουν στην Ελλάδα. Έδωσε πρώτα την ευχή της στον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ώστε να αρχίσει την επανάσταση στη Μολδοβλαχία, ως αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας και ύστερα από λίγο καιρό έδωσε τη συγκατάθεσή της και στο Δημήτριο Υψηλάντη λέγοντας: «Αν είναι να ελευθερωθεί η Ελλάς από την αποστολήν και αυτού του παιδιού μου, που μου έμεινεν, ας το στερηθώ και αυτό. Ας πάει με την ευχή μου.» Μαζί με την ευχή της πρόσφερε στον Αγώνα και ολόκληρη την περιουσία της.
Η Ελισάβετ Υψηλάντη, μητέρα του Αλέξανδρου, ρωτήθηκε, όταν έδωσε και τα τελευταία της χρήματα για τον Αγώνα, «πώς θα ζούσε αυτή, μια πριγκίπισσα, ως φτωχή»,έδωσε την εξής απάντηση: «Περιμένετε να λυπηθώ τα κτήματα και τα ρούβλια, όταν έχω δώσει τέσσερα παιδιά για την πατρίδα;». Η Ελισάβετ Υψηλάντη έδωσε τελικά, δηλαδή έθαψε, έξι από τα επτά παιδιά της για την πατρίδα. Δεν γνωρίζω αν υπάρχει έστω ένα δρομάκι, μια πλατεΐτσα, με το όνομα της…
*******************************
Αναφορά Ελληνίδων του Ναυπλίου προς την Τσαρίνα
Το 1826 ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος, ένας απ” τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρίας, παίρνει την πρωτοβουλία και συντάσσει πέντε αναφορές-εκκλήσεις για βοήθεια. Μια προς τον τσάρο Νικόλαο, μια προς τον Μέγα Δούκα Κωνσταντίνο, μια προς το διδάσκαλό του Δούκα Κρούτα, μια προς τον Καποδίστρια και μια προς την τσαρίνα, πού θα την υπέγραφαν μόνο γυναίκες. Την αναφορά αυτή των Ελληνίδων την αναφέρει ο Νικ. Σπηλιάδης στ” «Απομνημονεύματά» του (τόμ. Γ” σελ. 167-169) και ο Διον. Κόκκινος (τομ. 10 σελ. 218-219). Η αναφορά των Ελληνίδων λέγει επί λέξει τα εξής:
«Μεγαλειοτάτη,
Αι θλιβεραί φωναί μας αντήχησαν εις όλον τον κόσμον και ίσως εκίνησαν εις οίκτον έως και τας πλέον απολιθωμένας καρδίας. Είναι δυνατόν να μην έλαβε συμπάθειαν η ευαίσθητος καρδία της ημετέρας Μεγαλειότητος δια τας δεινάς συμφοράς μας;
Θυγατέρες της περιφήμου διά τα μεγαλουργήματα και τα δυστυχήματα μητρός, της αριζήλου Ελλάδος, επενθούμε διά τον προ τεσσάρων αιώνων πολιτικόν αυτής θάνατον και μη δυνάμεναι να παρηγορηθώμεν απαλλαττόμεναι της ατιμίας ειμή δια του θανάτου, ήδη πνέομεν τα λοίσθια, και δεν ελπίζομεν σωτηρίαν ειμή από τον έφορον, τον δίκαιον Θεόν, από τον φιλάνθρωπον Ιησούν, και από τα οικτήρμονα σπλάγχνα των δυνατών της γης. […]
[…]Είθε η Υμετέρα Μεγαλειότης ευδοκήση την σωτηρίαν μας
Εν Ναυπλίω την 30ην Δεκεμβρίου 1826»
.
…συνεχίζεται…
.
από το hellasforce.com
.
Αντέχουμε... 