Γυναίκες στον Μακεδονικό Αγώνα: Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Εδέσσης

της Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη.

Φιλολόγου

“Η Μακεδόνισσα στο Θρύλο και στην Ιστορία” (1453-1940 μ.Χ.)

Θεσσαλονίκη 1992

(οι φωτογραφίες  επιλογές Yauna) 

Ηρωίδες  και συνεργάτιδες των Μακεδονομάχων

 

Frauen in makedonischen Freiheitskampf (Makedonikos Agonas):

Die Karitative-Frauen-Brüderschaft Edessa Makedonien (1905).

 

Πραγματική φωλιά λύκων ήταν η περιοχή Εδέσσης και Γιαννιτσών στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνος με την περιβόητη λίμνη της. 

Ή βουλγαρική προπαγάνδα είχε εγκαταστήσει εκεί πάνω από τριάντα βουλγαροδασκάλους, ένώ οί άρχικομιτατζήδες Πετκώφ, Άποστόλ, Λούκα, Καρατάσωφ, Μαρίνωφ, Σαντάνσκυ, Τάνε, Νικολώφ, Κασάπτσε, Γεώρκε και άλλοι πολλοί τρομοκρατούσαν τους Έλληνες.

Κι ήταν τόση η θρασύτητά τους, που βασάνιζαν και δολοφονούσαν για τις πιό άσήμαντες αφορμές:

 Γιατί οι χωρικοί επέμεναν να φορούν ρούχα που πρόδιδαν την ελληνικότητα τους, γιατί οί γυναίκες κεντούσαν στις φορεσιές ελληνικά μοτίβα, γιατί αρνούνταν να βγάλουν τουςπερήφανους κεφαλόδεσμους, που θύμιζαν αρχαιοελληνική περικεφαλαία, γιατί…γιατί…γιατί….

ΕΣΥ, ΠΑΠΠΟΥ, ΠΟΛΕΜΗΣΕΣ ΣΤΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ;

εικόνα από εδώ

.

η ιστορία του Μακεδονικού Αγώνα, σε ένα κείμενο γραμμένο και για μεγάλα παιδιά

Μιχαήλ Φώτιος Ιατρός

– Αυτήν την Κυριακή, καλό μου εγγονάκι, τιμούμε την επέτειο του Μακεδονικού Αγώνα. Στις εκκλησιές μας θα γίνουν μνημόσυνα για τους Μακεδονομάχους και θα ψαλούν δοξολογίες. Τα σπίτια και τα δημόσια κτίρια θα σημαιοστολιστούν. Οι δάσκαλοι, στα σχολεία, θα μιλήσουν στα παιδιά για τις θυσίες και τα μαρτύρια των αγωνιστών και οι προτομές των μακεδονομάχων θα στολιστούν με δάφνινα στεφάνια.

– Και γιατί όλα αυτά, παππού; Τόσο σημαντική είναι αυτή η επέτειος;

– Είναι πολύ σημαντική, παιδί μου, αλλά δυστυχώς εμείς οι Έλληνες δεν της έχουμε δώσει την αξία και την λαμπρότητα που της πρέπει. Αρκεί να σου πω ότι η επέτειος αυτή τιμάται μονάχα εδώ, στα χώματα της Μακεδονίας μας, ενώ σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα δεν γίνεται ούτε η παραμικρή αναφορά. Κι ας έχουνε πει γνωστοί ιστορικοί και μεγάλοι πολιτικοί άνδρες ότι η επέτειος του Μακεδονικού Αγώνα είναι ισάξια με εκείνη της 25ης Μαρτίου.

– Εσύ, παππού, πολέμησες στον Μακεδονικό Αγώνα;

η συνέχεια ΕΔΩ

Και τώρα τι κάνουμε;

“Αυτό, όμως, δεν είναι δυνατόν να γίνει με άνευρες γιορτούλες, με ανόρεχτες ομιλίες, με προαιρετικές παρελάσεις, […] με εκκοσμίκευση της πολυτίμητης Ορθοδοξίας μας.

Θα γίνει μονάχα με … “

Γράφει ο Φώτης Μιχαήλ

Ο μήνας Οκτώβριος, στα χρόνια αυτά τα δύσκολα της μνημονιακής κατοχής, παίρνει, θαρρείς, μια ιδιαίτερη αξία στις συνειδήσεις των εν εγρηγόρσει Ελλήνων.

Δυο γεγονότα μεγάλης ιστορικής σημασίας για το Έθνος μας  -το  ένα, ο Μακεδονικός Αγώνας και το άλλο, το ΟΧΙ του ’40–  μοιάζουν με αστέρες ολόλαμπρους, που καταυγάζουν την αργόσυρτη ιστορική μας διαδρομή και δείχνουν αλάνθαστα τον δρόμο για τα πεπρωμένα της φυλής μας.

Ο Οκτώβριος είναι μήνας εθνικής μνήμης, αλλά και μήνας εθνικού προβληματισμού και αποφάσεων.

 

Οι εθνικές μνήμες δεν καθιερώθηκαν ως ευκαιρίες, μονάχα για ευχές, λογίδρια και δεξιώσεις επισήμων. Ούτε ορίστηκαν από τον νομοθέτη ως αργίες, για να γεμίζουμε ανήμερα τα τραπεζάκια των πεζοδρομίων.

 

Ο νεομάρτυρας και παιδομάρτυρας Άγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας- αδελφός του οπλαρχηγού Νικηταρά (16 Οκτωβρίου 1816)

 

 16 Όκτωβρίου 1816 «Στον αδελφό μου πρότειναν ν’ αλλάξει την πίστη του. Του δείχνουν τον σκοτωμένο πατέρα του και του λέγουν κάθησε να σε κάνουμε Τούρκο. Τότε το παιδί κάνει το σταυρό του και τους απαντά: θα πάω κι εγώ εκεί που πάει ο πατέρας μου. Του ξαναλέγουν· γίνε Τούρκος. Το παιδί όμως ξανακάνει το σταυρό του. Έγινε από το αίμα του σταυρός…” Νικηταράς

 

Ο νεομάρτυρας και παιδομάρτυρας Άγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας γεννήθηκε το 1805 στο χωριό Τουρκολέκα Αρκαδίας. Η οικογένεια του διακρινόταν για την ευλάβεια τον Θεό, για την αγάπη προς την πατρίδα και για τον ηρωισμό της. Πατέρας του ήταν ο Σταματέλος Σταματελόπουλος-Τουρκολέκας, ονομαστός αγωνιστής της περιοχής Λεονταρίου και μητέρα του, η αδελφή της συζύγου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Σοφία. Μεταξύ των τεσσάρων του αδελφών διακρινόταν ο γνωστός οπλαρχηγός Νικήτας, γνωστός ως Νικηταράς και ο διδάσκαλος της πολεμικής τακτικής ευπαίδευτος λοχαγός Νικόλαος.

 

η συνέχεια ΕΔΩ

Άγιος Λογγίνος- ο Εκατόνταρχος της Σταύρωσης (16 Οκτωβρίου)

Ο Άγιος Λογγίνος ο εκατόνταρχος είναι προστάτης άγιος των εξωτερικών φρουρών των Φυλακών και των σωφρωνιστικών υπαλλήλων .

(ο βίος από τον Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου )

Tω αυτώ μηνί Iϛ΄, μνήμη του Aγίου Mάρτυρος Λογγίνου του Eκατοντάρχου. 

Yιόν Θεού λέγων σε Xριστέ και πάλιν,

Λογγίνος ως πριν, τέμνεται τον αυχένα.

Άμφ’ εκκαιδεκάτην Λογγίνον άορ κατέπεφνεν.

Oύτος ο Άγιος ήτον κατά τους χρόνους Tιβερίου Kαίσαρος, εν έτει ιε΄ [15], καταγόμενος μεν από την χώραν των Kαππαδοκών, εκατόνταρχος δε υπάρχων κατά το αξίωμα, υποκάτω εις τον Πιλάτον τον ηγεμόνα της Iουδαίας. Aπό τον οποίον επροστάχθη να υπηρετήση εις τα τίμια και σωτήρια Πάθη του Xριστού, μαζί με τους υποτασσομένους εις αυτόν στρατιώτας, και να φυλάξη τον σφραγισθέντα τάφον.

 

η συνέχεια ΕΔΩ

Η απελευθέρωση της Βέροιας μέσα από τα μάτια του 10χρονου Στ. Ζάχου (16 Οκτωβρίου 1912)

Ημέρα της επετείου της απελευθέρωσης της Βέροιας από τον Τουρκικό ζυγό η 16η Οκτωβρίου.

~ Η πιο έντονη ανάμνηση μου που, είναι ριζωμένη στο μυαλό μου, είναι όταν δεκάχρονος εγώ, δεκατριάχρονος ο αδελφός μου Γιαννάκης, ντυμένοι στα γιορτινά, μας πήρε ο πατέρας μου, ντυμένος κι’ αυτός στα γιορτινά, άλλα χωρίς φέσι, και πήγαμε στην Πλατεία του Ωρoλoγιoύ, το πρωί της 16 Οκτωβρίου 1912, ημέρα Τρίτη, για να υποδεχτούμε τον Ελληνικό Στρατό.

Στην πλατεία αυτή είχα πάει άλλη μια φορά με το σχολείο, για να παρευρεθούμε σε μια τουρκική εκδήλωση και οι άνθρωποι του Μπελιντιέ (της Δημαρχίας) μας μοίρασαν λεμονάκια σε χωνάκι και ημείς ευχαριστημένοι κραυγάζαμε «γιασασίν, γιασασίν» και σήμερα το «γιασασίν», αντικαταστάθηκε με το «Ζήτωωω ! ! !».

 

ΗΒΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ: το κορίτσι που σκότωσαν κατά την αποχώρησή τους από την Αθήνα οι Γερμανοί

από την Κωνσταντίνα Ράπτη

Τί συνέβη…

Απόσπασμα από το βιβλίο «ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ Οι δρόμοι αφηγούνται την ιστορία τους» Ελένη Βαρουφάκη, Εκδόσεις ΑΙΟΛΟΣ, ΑΘΗΝΑ 2006

Η Ήβη Αθανασιάδου γεννήθηκε την 1η Ιουνίου 1926 και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στις 16 Οκτωβρίου 1944. Μαθήτρια του μοναδικού εκείνη την εποχή Γυμνασίου του Παλαιού Φαλήρου, κατοικούσε στην οδό Ευτέρπης.

Η Ήβη δεν άντεχε τη βάρβαρη κατοχή κι έτσι εντάχθηκε σε παράνομη αντιστασιακή οργάνωση.

Η εξόντωση του αρχικομιτατζή Κωστάντωφ από το σώμα του καπετάν Βάρδα, στο Λιμπίσοβο (Αη-Λιας) Καστοριάς

μια άγνωστη, αλλά ιδιαίτερα σημαντική στιγμή του Μακεδονικού Αγώνα

μια ιστορία που ακούγεται ακόμα στα Καστανοχώρια του Βοΐου…είχαμε την τύχη να μας την αφηγηθεί μια εκατόχρονη γριούλα, που τότε ήταν κοριτσάκι και την είδε να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια της…

οι μνήμες μένουν ζωντανές από γενιά σε γενιά, η ελληνικότητα και η ελευθερία της Μακεδονίας έχουν κερδηθεί με αγώνες και θυσίες….Ας μην ξεχνούμε να τιμούμε τους ήρωες!

 

Ελλείψει άλλων πηγών στο διαδίκτυο, αντιγράφουμε από φυλλάδιο ένα κείμενο του κ. Αλεξ. Μπακαΐμη.

“Ο καπετάν Βάρδας, επικεφαλής πολυάριθμου ανταρτικού σώματος, αφού υπό δριμύτατον ψύχος πέρασε με το σώμα του τα ελληνοτουρκικά σύνορα και εν συνεχεία τον ορμητικό Αλιάκμονα  ποταμό, προχώρησε προς την Καστοριά. Ενώ όμως βρισκόταν στη Λόσνιτσα (ν.ον. Γέρμας) Καστοριάς, ειδοποιήθηκε από τον Μητροπολίτη της Γερμανό Καραβαγγέλη να αλλάξει πορεία και να μεταβεί στο Βιντελούστι (ν.ον. Δαμασκηνιά) , απ΄ όπου εξορμώντας να εξοντώσει τον επικίνδυνο αρχικομιτατζή Κωστάντοφ, από τον οποίο δεινοπαθούσαν οι Καστανοχωρίτες. Πράγματι, ο καπετάν Βάρδας και οι άνδρες του στις 2-12-1904 έφτασαν στο Βιντελούστι, όπου μετά από δυο μέρες έλαβε γράμμα από τον εφημέριοΛιμπισόβου (ν.ον. Αη-Λιας, Άγιος Ηλίας Καστοριάς)παπα- Στέργιο Κυράδη, σταλμένο με τον συγχωριανό του Αθανάσιο Μπορόζη, με το οποίο τον πληροφορούσε ότι ο Κωστάντοφ βρίσκεται στο χωριό του και τον παρακαλούσε να σπεύσει με τα παλληκάρια του να τον εξοντώσει.