Παραμονή Θεοφανείων (5 Ἰανουαρίου)
Αὐτή τήν ἡμέρα τηροῦμε αὐστηρή νηστεία (χωρίς λάδι) ὡς προετοιμασία γιά τήν μεγάλη ἑορτή τῶν Θεοφανείων. Τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς τῶν Θεοφανείων ψάλλονται οἱ Μεγάλες Ὧρες τῆς ἑορτῆς, ἀντίστοιχες μέ τῶν Χριστουγέννων.
Σύμφωνα μέ τό Τυπικό, ἄν τά Θεοφάνεια τύχουν Κυριακή ἤ Δευτέρα, οἱ Ὧρες ψάλλονται τήν Παρασκευή τό πρωί χωρίς Θεία Λειτουργία. Ἄν τύχουν ἀπό Τρίτη ἕως Σάββατο, οἱ Ὧρες ψάλλονται τήν παραμονή, μαζί μέ τόν Ἑσπερινό τῆς Ἑορτῆς καί τήν Θεία Λειτουργία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.
Οἱ Μεγάλες Ὧρες τῶν Θεοφανείων περιλαμβάνουν ἀναγνώσματα καί τροπάρια σχετικά μέ τήν ἑορτή. Κοινά τροπάρια ὅλων τῶν Ὡρῶν εἶναι τό Κοντάκιο καί τό «Ἀπεστρέφετο ποτέ» (κατά τό «Ἀπεγράφετο ποτέ» τῶν Χριστουγέννων):
«Ἀπεστρέφετο ποτέ, ὁ Ἰορδάνης ποταμός, τῇ μηλωτῇ Ἐλισαιέ, ἀναληφθέντος Ἠλιού, καί διῃρεῖτο τά ὕδατα ἔνθεν καί ἔνθεν. Καί γέγονεν αὐτῷ ξηρά ὁδός ἡ ὑγρά, εἰς τύπον ἀληθῶς τοῦ Βαπτίσματος, δι’ οὗ ἡμεῖς τήν ρέουσαν, τοῦ βίου διαπερῶμεν διάβασιν. Χριστός ἐφάνη, ἐν Ἰορδάνῃ, ἁγιάσαι τά ὕδατα».
«Ἐν τοῖς ρείθροις σήμερον τοῦ Ἰορδάνου, γεγονώς ὁ Κύριος, τῷ Ἰωάννῃ ἐκβοᾶ: Μή δειλιάσῃς βαπτίσαι με, σῶσαι γάρ ἥκω, Ἀδάμ τόν πρωτόπλαστον».
Τά περισσότερα τροπάρια ἀναφέρονται στό Βάπτισμα τοῦ Κυρίου ὡς ἀρχή καί βάση τοῦ δικοῦ μας βαπτίσματος. Ὁ Κύριος μέ τήν Βάπτισή Του ἔρχεται νά σώσει τό ἀνθρώπινο γένος («Ἀδάμ τόν πρωτόπλαστον»), νά φωτίσει τή ζωή μας.
«Ὅτε πρός Αὐτόν ἐρχόμενος ὁ Πρόδρομος, τόν Κύριον τῆς δόξης, ἐβόα θεωρῶν: Ἴδε, ὁ λυτρούμενος τόν κόσμον παραγέγονεν ἐκ φθορᾶς. Ἴδε, ρύεται ἡμᾶς ἐκ θλίψεως. Ἰδού, ὁ ἁμαρτημάτων ἄφεσιν χαριζόμενος, ἐπί γῆς ἐκ Παρθένου Ἁγνῆς ἐλήλυθε δι’ ἔλεον, καί ἀντί δούλων, υἱούς Θεοῦ ἐργάζεται, ἀντί δέ σκότους φωτίζει τό ἀνθρώπινον, διά τοῦ ὕδατος τοῦ Θείου Βαπτισμοῦ αὐτοῦ. Λοιπόν δεῦτε συμφώνως αὐτόν δοξολογήσωμεν, σύν Πατρί καί Ἁγίῳ Πνεύματι».
.
********
Μέχρι τά μέσα τοῦ 4ου αἰώνα ἡ Ἐκκλησία ἑόρταζε μαζί τή Γέννηση καί τήν Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ στίς 6 Ἰανουαρίου, μέ τό ὄνομα Ἐπιφάνεια. Στό τέλος τοῦ 4ου αἰώνα (386 μ.Χ.) πρῶτος ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος μιλᾶ γιά τά Χριστούγεννα, χαρακτηρίζοντάς τα ὡς «μητρόπολιν πασῶν τῶν ἑορτῶν» καί ἀναφέρει ὅτι ἀπό τό 376 μ.Χ. ἔγινε γνωστή αὐτή ἡ ἑορτή ξεχωριστά στίς Ἐκκλησίες τῆς Ἀνατολῆς.
Ἔτσι διαμορφώθηκε τό «Δωδεκαήμερο», δηλαδή τό χρονικό διάστημα ἀπό τίς 25 Δεκεμβρίου ἕως τήν 6η Ἰανουαρίου, κατά τό ὁποῖο ἑορτάζουμε τά Χριστούγεννα (25 Δεκ.), τήν Περιτομή (1 Ἰαν.) καί τήν Βάπτιση (6 Ἰαν.)
.
Τι είναι οι Μεγάλες Ώρες;
Οἱ «Ὧρες» εἶναι ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ψάλλονται σέ συγκεκριμένες ὧρες τῆς ἡμέρας (γι’ αὐτό λέγονται καί Ὧρες), σύμφωνα μέ τόν βυζαντινό τρόπο μετρήσεως τοῦ χρόνου, πού ἀντιστοιχεῖ ὡς ἑξῆς: Πρώτη(Α) Ὥρα: περίπου 6-7 τό πρωί, Τρίτη(Γ): 9 τό πρωί, Ἕκτη(ΣΤ): 12 τό μεσημέρι, Ἐνάτη(Θ): 3 τό ἀπόγευμα. Κάθε ὥρα ἔχει τό θέμα της: Α΄: τό φῶς τῆς ἡμέρας καί τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, Γ΄: κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος(Πεντηκοστή), ΣΤ΄: ὥρα Σταύρωσης τοῦ Κυρίου, Θ΄: ὥρα θανάτου τοῦ Κυρίου. Περιλαμβάνουν καθημερινά: τρεῖς ψαλμούς, ἕνα τροπάριο μέ θεοτοκίο, προκείμενο ὥρας, τρισάγιο, τροπάρια καί μιά εὐχή σχετική μέ τό θέμα. Ψάλλονται βασικά στά μοναστήρια.
Στίς μεγάλες γιορτές (Μ. Παρασκευή, Χριστούγεννα, Θεοφάνεια) ἀλλάζουν ἐντελῶς μορφή καί ἐπιμηκύνονται.
Οἱ ψαλμοί εἶναι ἀνάλογοι τῶν ἑορτῶν, ὑπάρχουν περισσότερα ἐπίκαιρα τροπάρια, ὑπάρχουν ἀναγνώσματα ἀπό τήν Παλαιά καί τήν Καινή Διαθήκη. Γι’ αὐτό ὀνομάζονται καί Μεγάλες Ὧρες.
.
Του Αρχιμανδρίτη Αθανασίου Μισσού
απόσπασμα κειμένου-πηγή: Ασκητικόν
.
σχετική ανάρτηση:
Για τον Μεγάλο Αγιασμό: απαντήσεις σε ερωτήματα που απασχολούν τους πιστούς
.
η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών– ηχητικό, βίντεο
Όταν ξεδιάντροπα προβάλουν αγάλματα που τιποτε δεν συμβολίζουν παρά μόνον τον μισόκαλο τι να πω.ποσος ξεπεσμός.ο θεός δίνει σημάδια με φυσικα φαινόμενα,με ανθρώπους που άδικα χάνονται.μια από τις ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ που πρέπει να ξεπλύνουμε σώμα και ψυχή από τις αμαρτίες ασχολούμαστε πως να διαλυθεί η κοινωνία και να διαβρωθεί.οι εορτές δεν είναι απλα να δοξολογουμε τον άγιο η οποίο άλλο γεγονός την συγκεκριμένη ημέρα.ειναι καμπανάκια κάθε λίγο να μας ξυπνάνε να μας αφυπνίζουν να λένε ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ-ΘΕΙΑ ΜΕΤΑΛΗΨΗ …. Αλλοιως αν συνεχίσουμε ετσι βαδίζουμε στην καταστροφή μας.και δίκαια Ο ΚΥΡΙΟΣ ΘΑ ΕΡΘΕΙ ΣΑΝ ΔΙΚΑΣΤΗΣ ΝΑ ΜΑΣ ΕΓΚΑΛΕΣΕΙ.ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΤΕ Ο ΕΛΕΗΜΩΝ ΠΑΤΕΡΑΣ ΠΟΥ ΟΛΟ ΣΥΓΧΩΡΕΙ.ΘΑ ΔΙΚΑΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΟΤΙ ΚΑΚΟ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΝΕΙ..
Μοῦ ἀρέσειΜοῦ ἀρέσει