ΠΑΣΧΑ ΤΩΝ ΑΙΧΜΑΛΩΤΩΝ (Κατοχή 1943, 1944)

 

Εισαγωγή- σύντομο βιογραφικό του συγγραφέα: Ο μακαριστός Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών Διονύσιος (Χαραλάμπους) (1907-1970), ο από Λήμνου, όταν ήταν πρεσβύτερος, υπηρετούσε, στην Ιερά Μητρόπολη Μηθύμνης (Λέσβος), ως ιεροκήρυξ, ηγούμενος μονής Λειμώνος και αρχιερατικό επίτροπος (1940). Κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής, είχε συλληφθεί από τους Γερμανούς, τον Αύγουστο του 1942, διότι έκρυβε και περιέθαλπε Βρετανούς στρατιώτες. Επειδή αρνήθηκε ν’ αποκαλύψει τους συνεργάτες του, υπέστη φρικτά βασανιστήρια και καταδικάσθηκε σε δεκαετή φυλάκιση.

Φυλακίσθηκε στη Μυτιλήνη, μετά στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη και μετά σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως στην Γερμανία. Απελευθερώθηκε από τους Αμερικανούς στις 4 Μαΐου του 1945 και κατέστη αρχηγός όλων των Ελλήνων που απελευθερώθηκαν, με εντολή του Έλληνα αντιπροσώπου στη Γερμανία, και φρόντισε να συγκεντρωθούν στο Μόναχο και να επιστρέψουν στην Ελλάδα.

Κατά την διάρκεια της αιχμαλωσίας του κρατούσε σε μικρά φύλλα χαρτιού ημερολόγιο, το οποίο δημοσιεύθηκε αργότερα σε βιβλίο με το τίτλο: «Μάρτυρες» (εκδ. «Δαμασκός», Αθήνα, 1978). Από το βιβλίο αυτό αναδημοσιεύουμε αποσπάσματα αναφερόμενα στις περιόδους του Πάσχα των ετών 1943 και 1944, το πρώτο στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στην Θεσσαλονίκη και το δεύτερο στην Γερμανία. Ο ίδιος ιεράρχης έγραψε και βιβλίο με τον τίτλο: «Πιστοί άχρι θανάτου» (Αθήνα 1959), που είναι μαρτυρολόγιο των ιερέων που μαρτύρησαν κατά την κατοχή και τον συμμοριτοπόλεμο και το οποίο απέσπασε βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.

 

***

.

    16 Απριλίου 1943. Ήρθε και πέρασε κιόλας η Μεγάλη Εβδομάδα. Ευτυχώς, που δε χάσαμε τις κατανυκτικές ακολουθίες. Όλες τις μέρες είχαμε εκκλησία και κήρυγμα. Όλοι, βασανισμένοι, ταλαιπωρημένοι, πονεμένοι, παρακολουθήσαμε με βαθειά ανταπόκριση το μαρτύριο του Μεγάλου Πονεμένου, πρώτη φορά ασφαλώς έτσι στη ζωή μας.

Αρκετοί προσήλθαν και στην εξομολόγηση. Ο εγωισμός, που κρατούσε πολλούς μακριά απ’ το παρήγορο και φιλάνθρωπο τούτο μυστήριο, σφυροκοπήθηκε, πάνω στ’ αμόνι του στρατοπέδου, με το βαριό του πόνου τσακίστηκε.

***

    25 Απριλίου1943. Χριστός Ανέστη! Τα πάντα πανηγυρίζουν. Τα πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια.

Μια σκέψη με βασανίζει και δεν μ’ αφήνει να γιορτάσω χαρμόσυνα με τα πάντα, αυτή την εορτών εορτήν και πανήγυριν πανηγύρεων. Μήπως δεν κάναμε ότι έπρεπε για να κυλίσουμε την πέτρα της αμαρτίας. Γιατί ο Χριστός πρέπει οπωσδήποτε ν’ αναστηθεί. Πρέπει οπωσδήποτε η ανθρωπότητα να βρει τη χαμένη χαρά και ειρήνη. Κι Αυτός είναι που δίνει τη χαρά και την ειρήνη.

 

***

    10 Απριλίου 1944. Στη Βιέννη. Στο σταθμό μας περιμένουν οι Γκεσταπίτες. Να, λοιπόν, που ενδιαφέρονται και για την υποδοχή μας. Μπροστά στο βαγόνι του ο καθένας, γονατιστός. Ο όρθιος είναι ύποπτος, κινδυνεύει. Μας βάζουν σε κάτι αεροστεγείς κλούβες και δρόμο. Σε λίγο είμαστε μέσα σε μια πελώρια περιμανδρωμένη φυλακή της Βιέννης. Στην αυλή γίνεται η συγκέντρωση όλων, και ύστερα, ανάλογα με τις ποινές μας, η τοποθέτηση στα κελιά. Το δικό μας κελί είναι μεγάλο. Είμαστε, όμως, μέσα πάνω από 36. Έχει παράθυρα, μα είναι ψηλά, ώστε να μη μπορεί να ιδεί κανείς έξω. Σε μια γωνιά είναι στοιβαγμένα αρκετά χορταριασμένα στρώματα και μερικές κουβέρτες.

***

 

    11 Απριλίου 1944. Κλιβανισμός και κούρεμα. Κλιβανιστής ένας κοιλαράς γέρος, που όταν έρχεται η σειρά μου με κοιτάζει αμήχανα κάπως. Σαν να σκέφτεται, αν πρέπει να κουρέψει κι’ εμένα όπως και τους άλλους. Απ’ το δισταγμό του τον βγάζει ο ερχομός ενός, που σηκώνει κάμποσα χρυσά αστέρια στον ώμο. Ανοίγει τούτος με γρηγοράδα τα κιτάπια, βρίσκει πως είμαι μεγάλος εγκληματίας και, μ’ όλη τη σοβαρότητα του αξιώματός του, διατάζει να μου κόψουν μαλλιά και γένια.

 

Κόψτε μου τα μαλλιά και τα γένια. Βγάλτε μου αν σας αρέσει και τα ράσα. Τι με τούτο; Μερικοί απ’ τους δικούς μας στενοχωριούνται περισσότερο από μένα. Το θεωρούν ύβρη για την θρησκεία μας. Δεν καταλαβαίνουν πως αυτό είναι τιμή μάλλον παρά ύβρη για την Εκκλησία μας. Και τιμή μεγάλη μάλιστα. Να παίρνει κι’ αυτή πάντα μέρος στο σήκωμα του σταυρού της Πατρίδος. Και να μη λείπει ποτέ από το πλευρό των δοκιμαζομένων παιδιών της.

 

 

 

12 Απριλίου. Νέα μεταφορά. Το ταξίδι μας δεν τελείωσε ακόμα. Ένας ψηλόλιγνος Γερμανός, σωστό νευρόσπαστο, με δυο τρεις βοηθούς, μας κάνει έρευνα. Μας βγάζουν όλα τα ρούχα και τα ψάχνουν με προσοχή. Ερευνούν ακόμα και το σώμα μας. Μια έρευνα εξευτελιστική.

Μπροστά σ’ αυτό το πρωτοφανές θέαμα η ψυχή μου αναστατώνεται. Μας παίρνουν όλα τα πράγματα. Μας δίνουν μόνο τα ρούχα που φορούμε, και μας σπρώχνουν μέσα στα κελιά. Αρχίζω να τρέμω. Αν μου πάρουν το μικρό Ευαγγέλιο; Έρχεται η σειρά μου. Προχωρώ κρατώντας το στο χέρι μου.

    – Είμαι ιερέας. Σας παρακαλώ αφήστε το μου αυτό. Είναι η Καινή Διαθήκη.

-Πέρασε! μου κάνουν.

 

Θεέ μου, σ’ ευχαριστώ για το δώρο Σου!

 

***

16 Απριλίου 1944. Πάσχα (σ. στη Γερμανία). Χωρίς όμως τίποτε το Πασχαλινό. Ούτε εκκλησιασμό, ούτε Μετάληψη, ούτε το κόκκινο αυγό της πατρίδας, ούτε τίποτε απ’ όλα τ’ άλλα. Άθλιο το ελάχιστο συσσίτιο μας -λάχανο νερόβραστο- και το ψωμί πολύ λίγο. Κακά σημάδια.

 

 

 

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΤΡΙΚΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΓΩΝ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ (1959-1970)

από το βιβλίο: «Μάρτυρες» (εκδ. «Δαμασκός», Αθήνα, 1978).

.

για την αντιγραφή: ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ

http://pmeletios.com/ar_meletios/ (όπου και περισσότερα αποσπάσματα από το ίδιο βιβλίο)