η μνήμη τους τιμάται την 1η Νοεμβρίου
«Οι άγιοι αυτοί κατάγονταν από την ασιατική γη, με πατέρα ειδωλολάτρη και μάνα Χριστιανή, η οποία λεγόταν Θεοδότη. Όταν έμεινε χήρα, βρήκε την ευκαιρία να εκπαιδεύσει τα παιδιά της με κάθε αρετή. Τα παιδιά της, αφού απέκτησαν πείρα από κάθε επιστήμη, τις έκαναν πέρα όλες, για να ακολουθήσουν την ιατρεία των ψυχών και των σωμάτων, θεραπεύοντας κάθε νόσο και κάθε ασθένεια και φροντίζοντας όχι μόνο τους ανθρώπους, αλλά και τα ζώα. Ονομάστηκαν Ανάργυροι, διότι δεν ανέχονταν να λάβουν τίποτε και από κανένα, παρέχοντας πάντοτε την ιατρεία δωρεάν και αμισθί. Αφού πέρασαν λοιπόν με τον τρόπο αυτό τη ζωή τους, τελειώθηκαν εν ειρήνη. Τα τίμια λείψανά τους κατατέθηκαν σε τόπο που ονομαζόταν Φερεμάν».
Μολονότι οι σήμερα εορταζόμενοι άγιοι Ανάργυροι, Κοσμάς και Δαμιανός, είναι άλλοι από τους ομώνυμούς τους επίσης Αναργύρους που εορτάζονται την 1ηΙουλίου, η ακολουθία τους είναι ακριβώς η ίδια με εκείνων. Τονίζει δε το κατεξοχήν στοιχείο της αγιότητας και των δύο ζευγών, το ανάργυρο της δράσεως και βιωτής τους, την παροχή δηλαδή των υπηρεσιών τους, όπως σημειώνει και το συναξάρι τους, δωρεάν και αμισθί. Αυτό σημαίνει ότι οι άγιοι υπήρξαν παντελώς αφιλάργυροι – «της φιλαργυρίας την νόσον αποτεμόντες», σημειώνει ο υμνογράφος – δείγμα της ανυψώσεως της διάνοιάς τους υπέρ τα υλικά πράγματα – «υπέρτερον τον νουν των ενύλων δεικνύντες». Πότε όμως μπορεί κανείς και απεμπλέκεται από τα υλικά αγαθά; Μόνον όταν «εμπλέκεται» με κάτι ανώτερο και υψηλότερο. Κι αυτό δεν είναι άλλο από την αγάπη προς τον Θεό και Χριστό. Μόνον όποιος έχει ζωντανή σχέση με Εκείνον, μόνον όποιος Τον έχει ενεργούντα στην καρδιά του, μπορεί πράγματι να δει με καθαρό, δηλαδή γεμάτο αγάπη, μάτι τους συνανθρώπους του και τον κόσμο όλο. Κι αυτό ακριβώς συνέβη με τους αγίους Αναργύρους: αγάπησαν τον Χριστό και γι’ αυτό αγάπησαν και τον κάθε συνάνθρωπό τους, και το κάθε πλάσμα του Θεού. «Πάντοτε έχοντες Χριστόν ενεργούντα εν υμίν, άγιοι Ανάργυροι, θαυματουργείτε εν κόσμω, ασθενούντας θεραπεύοντες».
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΟΡΙΟ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟ
Οι συγκεκριμένοι άγιοι ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός οι εξ Ασίας, ανήκουν στην ομάδα καταρχάς των αγίων Αναργύρων που φέρουν το ίδιο με αυτούς όνομα, δηλαδή με τους αγίους αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό τους εκ Ρώμης, αλλά και τους αγίους αναργύρους Κοσμά και Δαμιανό, πάλι, τους εκ της Αραβίας. Ανήκουν όμως ταυτόχρονα και σε μία ευρύτερη ομάδα αναργύρων αγίων, παλαιοτέρων και νεωτέρων, σαν τους αγίους για παράδειγμα Κύρο και Ιωάννη, Παντελεήμονα και Ερμόλαο, Σαμψών και Διομήδη, Θαλέλαιο και Τρύφωνα, Λουκά τον ιατρό επίσκοπο Συμφερουπόλεως, οι οποίοι ιατροί και αυτοί όπως και οι ίδιοι, παρείχαν τις υπηρεσίες τους αμισθί στους ανθρώπους, υπακούοντας στον Κύριο, ο Οποίος είχε δώσει την εντολή: «δωρεάν ἐλάβετε, δωρεάν δότε». Θα έλεγε όμως κανείς ότι τελικώς, ακριβώς βάσει των λόγων του Κυρίου, όλοι οι άγιοί μας διαχρονικά στην Εκκλησία συνιστούν αναργύρους αγίους, αφού το κύριο γνώρισμα όλων τους είναι ακριβώς η ανιδιοτελής αγάπη τους – καρπός της αγάπης τους προς τον Κύριο και Θεό τους – που τους έκανε την όποια υπηρεσία και την προσφορά τους στον συνάνθρωπο να τις κάνουν χωρίς να περιμένουν καμία απολύτως ανταπόδοση.
Κι από την άποψη αυτή η συγκεκριμένη εορτή των σημερινών αγίων Αναργύρων γίνεται όριο και σύμβολο για κάθε χριστιανό, αφού καλείται στην πραγματικότητα αναργύρως, δηλαδή με αγάπη κι όχι συμφεροντολογικά, να δρα κι αυτός μέσα στον κόσμο, να αγωνίζεται δηλαδή να γίνεται και αυτός ένα είδος ανάργυρου αγίου μαζί με τους άλλους. Κι αυτό που δικαιολογεί την αλήθεια αυτή στο έσχατο βάθος της είναι ασφαλώς το γεγονός ότι το ανάργυρο και ανιδιοτελές της κάθε ενέργειας θεμελιώνεται στον Ίδιο τον Κύριο Ιησού Χριστό, ο Οποίος Αυτός κατεξοχήν αποτελεί το Ανάργυρο πρότυπο ως πηγή και παροχέας της αληθινής αγάπης. Θυμάται κανείς στο σημείο αυτό μία από τις πιο εύγλωττες ρήσεις για τον Ανάργυρο Χριστό που καταγράφει η Παράκληση της Υπεραγίας Θεοτόκου της Γοργοϋπηκόου: «Ἐν αὐτῆ (τῆ εἰκόνι δηλαδή της Παναγίας)μένει ὁ ἰατρός ὁ ἄμισθος».
Ακολουθείν – παπα Γιώργης Δορμπαράκης