Σήμερα γιορτάζει η ОСІА ΘΕΟΔΩΡΑ † 11 Μαρτίου 
Η καμπάνα του Μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου κτυπά πένθιμα. Μέσα στο Καθολικό της μικρής Μονής πρόσωπα θλιμμένα, μάτια δακρυσμένα. Η Ηγουμένη και οι λιγοστές μοναχές της Μονής αποχαιρετούν την Μοναχή Ευγενία κτητόρισα της Μονής τους. Η μοναχή Ευγενία κοιμήθηκε την βροχερή μέρα της 11ης του Μαρτίου 1265.
«Θεοδώρας, της εν ευσεβώς τη μνήμη γενομένης αοιδίμου Δεσποίνης ημών, της διά του Θείου και Αγγελικού Σχήματος μετονομασθείς, Ευγενίας Μοναχής, Αιωνία η μνήμη». Συνοδικό με το οποίο η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη της Οσίας Θεοδώρας της Βασίλισσας, (μοναχή Ευγενία).
Βασίλισσα Θεοδώρα, Βασίλισσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου και σύζυγος του Δεσπότη Μιχαήλ Β΄, του τρίτου κατά σειρά Δεσπότη του δημιουργηθέντος αμέσως μετά την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Φράγκους . Ο Μιχαήλ ο Α΄ είχε επιλέξει σαν πρωτεύουσα του Δεσποτάτου την Άρτα και σ’ αυτήν φτάνει ο νέος της Δεσπότης Μιχαήλ Β΄ με την νεαρή σύζυγό του Θεοδώρα Πετραλείφα στις αρχές της δεκαετίας του 1230.
Το νεαρό βασιλικό ζεύγος έρχεται σ’ ένα κράτος που είχε ιδρυθεί με σκοπό την διάσωση του Ελληνισμού και την καταπολέμηση των Φράγκων, ένα κράτος που χαρακτηριστικό του είχε τον βυζαντινό τρόπο διοίκησης και που εξ αρχής της ιδρύσεως του βρισκόνταν σε αντιπαλότητα με το άλλο δημιουργηθέν ελληνικό κράτος μετά την κατάλυση της Βυζ. αυτοκρ. από τους Φράγκους, αυτό της αυτοκρατορίας της Νίκαιας. Ο ανταγωνισμός αυτός επιζήμιος για τις ελληνικές επιδιώξεις κατά την διάρκεια των αγώνων για την ανασύσταση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, εντάθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Δεσπότη Μιχαήλ Β΄ αλλά τελικά επήλθε συμβιβασμός όταν ο Μιχαήλ Β΄ πάντρεψε τον γιό του με την ανιψιά του αυτοκράτορα της Νίκαιας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου (γύρω στα 1260).
Βούλγαροι στο βορρά, Ενετοί στη Δύση που από την αρχή της ίδρυσης του Δεσποτάτου της Ηπείρου διεκδικούσαν τις ηπειρωτικές ακτές, ένα Δεσποτάτο περιστοιχιζόμενο από εχθρούς, ο Μιχαήλ Β΄ συνεχώς συγκρούονταν με Φράγκους, με Σικελούς, βασιλεία του Δεσποτάτου εκ μέρους του με πολλές ταραχώδεις στιγμές.Χαρακτήρας άστατος, προσωπικότητα ανήσυχη ο Μιχαήλ Β’ ήταν απόγονος της αυτοκρατορικής οικογένειας των Αγγέλων και συγγενής αυτής των Κομνηνών. Γι αυτό και ονομάζονταν Μιχαήλ Β΄ Άγγελος Κομνηνός.
Επιστρέφουμε στην υποδοχή του νεαρού βασιλικού ζεύγους Μιχαήλ και Θεοδώρας στην Άρτα των αρχών του 1230, υποδοχή θερμή και από τις Βυζαντινές οικογένειες της Πόλης και από τους Παλατιανούς και από τον ντόπιο πληθυσμό που εντυπωσιάσθηκε από την νεαρή και όμορφη νέα βασίλισσα του. Την Άνασσα Θεοδώρα Πετραλείφα, κόρη του συναυτοκράτορα της Τραπεζούντας Ιωάννη Πετραλείφα (αυτοκράτωρ της αυτοκρ. Τραπεζούντος ήταν ο Ιωάννης Α΄ της δυναστείας των Κομνηνών). Η νεαρή αριστοκράτισσα (η οικογένειά της είχε Γαλλική αριστοκρ. καταγωγή αλλά ασπάσθηκε την Ορθοδοξία και υπηρετούσε γενεές την Βυζ. αυτοκρατορία κυρίως από στρατιωτικές θέσεις), η όμορφη βασίλισσα της Ηπείρου, μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα κατάφερε να κερδίσει τις καρδιές του ντόπιου πληθυσμού και των Βυζαντινών του Παλατιού αλλά να χάσει αυτήν του Δεσπότη συζύγου της Μιχαήλ Β΄. Τι συνέβη;
Η Θεοδώρα βαθειά θρησκευόμενο άτομο πιστή στο δόγμα της Ορθοδοξίας, αμέσως μετά την εγκατάστασή της στο Παλάτι της Άρτας, θέτει σε πρώτη προτεραιότητα την ανακούφιση των φτωχών και των δυστυχισμένων, την περίθαλψη ορφανών και ασθενών με στόχο παιδί πεινασμένο, χήρα φτωχιά, γέρος δυστυχής, να μην υπάρχει στην Άρτα και σ’ όλο το Δεσποτάτο. Χτίζει ορφανοτροφεία αλλά ανοίγει και Ελληνικά Σχολεία για τη διάδοση της Ελληνικής Παιδείας και Γραμμάτων.
Το Ορθόδοξο φρόνημα των κατοίκων του Δεσποτάτου προσπαθεί να συγκρατήσει με κάθε τρόπο φροντίζοντας προσωπικά η ίδια να υπενθυμίζει στους Ηπειρώτες την Πίστη των προγόνων τους και τον εθνισμό τους.
Στο βασίλειό της η Θεοδώρα δεν θέλει να υπάρχει ούτε ένας φτωχός και δεν υπάρχει ανήμπορος που να μην τον θέτει υπό την προστασία της. Ο λαός της Ηπείρου την λατρεύει, οι Παλατιανοί την σέβονται και την εκτιμούν, η μεγάλη όμως προστάτιδα και ευεργέτιδα του Ηπειρωτικού λαού θα διωχτεί από τον σύζυγό της Δεσπότη Μιχαήλ Β΄ όταν αυτός αποφασίζει να συμβιώσει με άλλη γυναίκα.
Κατά τους συναξαριστές υπέστη πολλές φορές προσβολές και κακοποιήσεις από τον σύζυγό της πριν αυτός την εκδιώξει οριστικά από το παλάτι πετώντας την κυριολεκτικά στο δρόμο. Και, η Θεοδώρα μετά από πολλές περιπέτειες θα βρει καταφύγιο και προστασία στην περιοχή της Πρενίσκα, ο Μιχαήλ Β΄ θα παντρευτεί την νέα αγαπημένη του Γαγγρινή, ο λαός θλίβεται, αγανακτεί, Παλατιανοί και Συγκλητικοί εξοργίζονται με αυτό το σκάνδαλο…..
Με υπομονή, προσευχή και δάκρυα η βασίλισσα θεοδώρα περνά χρόνια μαρτυρικά και δύσκολα μακριά από τους προστατευόμενους της, από το Παλάτι και το θρόνο της μέχρις ότου ο Μιχαήλ μετανιωμένος από την άδικη στάση του στέλνει απεσταλμένους σ’ όλη την Ήπειρο για να την βρουν και να την φέρουν στο Παλάτι.
Ένας ολόκληρος λαός, ο λαός της Ηπείρου όλα αυτά τα χρόνια της απουσίας της Θεοδώρας προσεύχονταν γα την επιστροφή της και αυτό θα συμβεί, η Θεοδώρα επιστρέφει στο Παλάτι συνεχίζοντας εκ νέου το φιλανθρωπικό της έργο αυτό που την καθιέρωσε στις ψυχές του Λαού της Ηπείρου ως Αγία πολύ πριν η Ορθόδοξη Εκκλησία την κατατάξει στη σωρία των Αγίων της.
Στο τέλος του βίου της, η βασίλισσα Θεοδώρα εκάρη μοναχή ( με το όνομα Ευγενία) στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου το οποίο η ίδια είχε χτίσει προ ετών. Εκεί και η κοίμησίς της, στις 11 Μαρτίου του 1265 μετά Χριστόν όταν η βασίλισσα Θεοδώρα – μοναχή Ευγενία βρισκόνταν στο 42ο έτος της ηλικίας της.
Η εκκλησία μας τιμά την μνήμη της μεγάλης ελεήμωνος Οσίας Θεοδώρας προστάτιδος της Άρτας στις 11 Μαρτίου και την αποκομιδή των λειψάνων της στις 20 του ίδιου μήνα.
Πηγές: Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα
Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθ. Εκκλησίας, Μοναχού Βίκτωρος Ματθαίου / 1966.
Μαγδαληνής Μοναχής: ΟΙ Άγιοι του Πόντου / 1983.
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
Αντέχουμε... 