Η Παναγία Χρυσαφίτισσα εορτάζει τη Δευτέρα του Θωμά.
Γράφει η Τασσώ Γαΐλα
… Η Θαυματουργής Εικόνας της Παναγίας Χρυσαφίτισσας, η εικόνας που… πετάει.
Ας πάρομε τα πράγματα από την αρχή και πάμε στη Χρύσαφα.
Χρύσαφα, χωριό της Λακωνίας, μεσαιωνικό και ιδρυμένο στη θέση που βρίσκεται τώρα από τον 11 ο αιώνα. Στην περιοχή αυτή στις παρυφές του Πάρνωνα, η κατοίκηση ιστορείται από την αρχαιότητα και σε μικρή απόσταση από τη Χρύσαφα υπήρχε η αρχαία Λακωνική πόλη Θεράπνη .Χτίστηκε, λοιπόν, η Χρύσαφα-15 χιλιόμετρα από Σπάρτη- στη σημερινή της θέση στους Βυζαντινούς χρόνους γνωρίζοντας μεγάλη ακμή μέχρι την καταστροφή της στα Ορλωφικά. Σήμερα είναι ένα από τα γραφικότερα χωριά της χώρας κτισμένη με την παραδοσιακή Λακωνική αρχιτεκτονική και με αξιοθέατα την εκπληκτική θέση της και τις πολλές Βυζαντινές εκκλησίες, Μονές και κάστρα αποτελεί πόλο έλξης πολλών τουριστών. Μια από τις Βυζαντινές εκκλησίες της που βρίσκεται 2,5 χιλιόμετρα έξω από τη Χρύσαφα είναι η Παναγία η Χρυσαφίτισσα κτισμένη τον 11 ο αιώνα, εντυπωσιακός οχυρωματικός ναός του οποίου η αρχιτεκτονική
ανήκει στον τύπο του Σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με νάρθηκα και ο τρούλος του στηρίζεται εσωτερικά σε 2 κίονες. Με Βυζαντινές αγιογραφίες ο ναός εύλογο φιλοξενούσε και την εικόνα επ΄ονόματι της Παναγίας Χρυσαφίτισσας , της Παναγίας που πήρε αυτό το προσωνύμιο από το χωριό που με τη σειρά του το οφείλει στην αρχοντοπούλα Χρυσάφη η οποία πήρε για προίκα της τα Βυζαντινά χρόνια την ευρύτερη αυτή περιοχή.