κάλαντα
Θεολογικά κάλαντα Θεοφανείων από την βυζαντινή Πάτμο
Εκτός από την παραμονή τω Χριστουγέννων και του Νέου Έτους, στην παράδοσή μας συναντούμε κάλαντα και για τα Θεοφάνεια. Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε τα κάλαντα από την βυζαντινή Πάτμο, καθώς έχουν θεολογικό ενδιαφέρον και με απλά λόγια μεταδίδουν στους πιστούς θεολογικά μηνύματα , περιγράφοντας το Μυστήριο της Θείας Οικονομίας.
Στίχοι:
Καλημέρα πάντες ω! αδερφοί ακούσατε την σήμερον εορτήν,
σήμερον τα Φώτα και εορτή και λαμπρά ημέρα Δεσποτική.
Καλημέρα καλημέρα καλή σου μέρ’ αφέντη με την κερά.
Εν αρχήν ως ήρχισεν ο Θεός έκτισε την γην και τον ουρανόν,
ύστερον δε πάλιν από αυτά έκαμε τα ζώα και τα φυτά,
έκαμεν την θάλασσαν ποταμούς τον μέγαν Ιορδάνην και αλλουνούς.
“Απόψε ο Χριστός γεννήθηκε κι ο κόσμος δεν το νιώθει…”
Τα κάλαντα τα παραδοσιακά λένε μεγάλες αλήθειες , μέσα στην απλότητά τους…
Άκουσα τυχαία αυτά τα κάλαντα σήμερα, σε μια αναζήτηση για αντίστοιχα ακούσματα
και ο πρώτος στίχος του με άγγιξε, γιατί τον μετέφερα στην σημερινή εποχή…
“Απόψε ο Χριστός γεννήθηκε κι ο κόσμος δεν το νιώθει…”
Τα κάλαντα τα παραδοσιακά λένε μεγάλες αλήθειες , μέσα στην απλότητά τους…
Άκουσα τυχαία αυτά τα κάλαντα σήμερα, σε μια αναζήτηση για αντίστοιχα ακούσματα
και ο πρώτος στίχος του με άγγιξε, γιατί τον μετέφερα στην σημερινή εποχή…
«Φυλάξτε τα συνήθεια μας, γιορτάστε όπως οι πατεράδες σας, και μη ξεγελιώσαστε με τα ξένα κι άνοστα φράγκικα πυροτεχνήματα»
Τοῦ Φώτη Κόντογλου
Τά Χριστούγεννα, τά Φῶτα, ἡ Πρωτοχρονιά, κ’ ἄλλες μεγάλες γιορτές, γιά πολλούς ἀνθρώπους δέν εἶναι καθόλου γιορτές καί χαρούμενες μέρες, ἀλλά μέρες πού φέρνουνε θλίψη καί δοκιμασία.
Δοκιμάζονται οἱ ψυχές ἐκεινῶν πού δέν εἶναι σέ θέση νά χαροῦνε, σέ καιρό πού οἱ ἄλλοι χαίρουνται. Παρεκτός ἀπό τούς ἀνθρώπους πού εἶναι πικραμένοι ἀπό τίς συμφορές τῆς ζωῆς, τούς χαροκαμένους, τούς ἄρρωστους, οἱ περισσότεροι πικραμένοι εἶναι ἐκεῖνοι πού τούς στενεύει ἡ ἀνάγκη νά γίνουνε τοῦτες τίς χαρμόσυνες μέρες ζητιάνοι, διακονιαρέοι. Πολλοί ἀπ’ αὐτούς μπορεῖ νά μή δίνουνε σημασία στή δική τους εὐτυχία, μά γίνουνται ζητιάνοι γιά νά δώσουνε λίγη χαρά στά παιδιά τους καί στ’ ἄλλα πρόσωπα πού κρέμουνται ἀπ’ αὐτούς. Οἱ τέτοιοι κρυφοκλαῖνε ἀπό τό παράπονό τους, κι’ αὐτοί εἶναι οἱ πιό μεγάλοι μάρτυρες, πού καταπίνουνε τήν πίκρα τους μέρα νύχτα, σάν τό πικροβότανο.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: έθιμα για το ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ κάλαντα- Λαζαρίνες- λαζαράκια (στίχοι,κατασκευές κ.α.), κερκέλια
καθώς η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα πλησιάζουν, ανασύρουμε πληροφορίες για έθιμα παλαιότερων εποχών…τότε που όλα μοιάζαν πιο αγνά και όμορφα, πιο κοντά στην Πίστη…αναβιώνουμε τα έθιμα αυτά μαζί με τα παιδιά μας και ζούμε το νόημα των ημερών. γιατί τα παιδιά μαθαίνουν βιωματικά μέσα από κατασκευές, από τις διηγήσεις που παράλληλα θα ακούσουν, από τις συζητήσεις που θα προκύψουν…Καλή Μεγάλη Εβδομάδα και Καλή Ανάσταση!
.
Στο αφιέρωμα αυτό συγκεντρώσαμε πληροφορίες για έθιμα του Σαββάτου του Λαζάρου:στίχοι και βίντεο με κάλαντα, παλιές φωτο, συνταγές για λαζαράκια,κατασκευή για την κούκλα- Λάζαρος, κ.α.
.
για τα κερκέλια- τα κουλούρια που μοίραζαν οι νοικοκυρές για τα κάλαντα του Λαζάρου:
.
.
Θεολογικά κάλαντα Θεοφανείων από την βυζαντινή Πάτμο
Εκτός από την παραμονή τω Χριστουγέννων και του Νέου Έτους, στην παράδοσή μας συναντούμε κάλαντα και για τα Θεοφάνεια. Επιλέξαμε να παρουσιάσουμε τα κάλαντα από την βυζαντινή Πάτμο, καθώς έχουν θεολογικό ενδιαφέρον και με απλά λόγια μεταδίδουν στους πιστούς θεολογικά μηνύματα , περιγράφοντας το Μυστήριο της Θείας Οικονομίας. Ας τα ακούσουμε:
Στίχοι:
Καλημέρα πάντες ω! αδερφοί ακούσατε την σήμερον εορτήν,
σήμερον τα Φώτα και εορτή και λαμπρά ημέρα Δεσποτική.
Καλημέρα καλημέρα καλή σου μέρ’ αφέντη με την κερά.
Εν αρχήν ως ήρχισεν ο Θεός έκτισε την γην και τον ουρανόν,
ύστερον δε πάλιν από αυτά έκαμε τα ζώα και τα φυτά,
έκαμεν την θάλασσαν ποταμούς τον μέγαν Ιορδάνην και αλλουνούς.
Καλή χρονιά” με παραδοσιακά κάλαντα πρωτοχρονιάς
Καλωσορίζουμε το 2015 με παραδοσιακά κάλαντα!
Αφιέρωμα: Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα- Μια αλήθεια “του δρόμου”-τραγουδήστε, παιδιά, την ΕΛΠΙΔΑ!
δύο όμορφα κείμενα και πολλές, παλιές φωτογραφίες…για να συνεχίσουν τα παιδιά μας την ευλογημένη παράδοση!
Μέσα σ’ αυτή τη μαυρίλα, το ελάχιστο που έχουμε να κάνουμε είναι ν’ αφουγκραστούμε τις αντιστασιακές φωνές. Μια τέτοια φωνή που πρόκειται ν’ ακουσθεί αυτές τις ημέρες στους δρόμους. Αν τη δούμε σαν έθιμο, θα τη χάσουμε. Αν συλλογιστούμε με φιλότιμο, θα βρούμε ένα μπαξέ.
Πρόκειται για τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
Καλή χρονιά” με παραδοσιακά κάλαντα πρωτοχρονιάς
Καλωσορίζουμε το 2015 με παραδοσιακά κάλαντα!
Αφιέρωμα: Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα- Μια αλήθεια “του δρόμου”-τραγουδήστε, παιδιά, την ΕΛΠΙΔΑ!
δύο όμορφα κείμενα και πολλές, παλιές φωτογραφίες…για να συνεχίσουν τα παιδιά μας την ευλογημένη παράδοση!
Μέσα σ’ αυτή τη μαυρίλα, το ελάχιστο που έχουμε να κάνουμε είναι ν’ αφουγκραστούμε τις αντιστασιακές φωνές. Μια τέτοια φωνή που πρόκειται ν’ ακουσθεί αυτές τις ημέρες στους δρόμους. Αν τη δούμε σαν έθιμο, θα τη χάσουμε. Αν συλλογιστούμε με φιλότιμο, θα βρούμε ένα μπαξέ.
Πρόκειται για τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
“Σαράντα μέρες η Παναγιά μας κοιλοπονούσε…”, λένε τα κάλαντα. Ποια είναι όμως η αλήθεια;
η Παναγιά μας κοιλοπονούσε…”λένε τα παραδοσιακά , θρακιώτικα κάλαντα των Χριστουγέννων .
Ποια είναι όμως η πραγματικότητα;
Η Παναγία μας γέννησε με ωδίνες, όπως όλες οι γυναίκες;…”με πόνους θα γεννάς τα παιδιά σου”, είχε πει ο Θεός στην Εύα μετά την παρακοή και την έξοδο από τον Παράδεισο. Και από τότε μπήκε ο πόνος στην ζωή των ανθρώπων…
Όπως διδάσκει η Ορθόδοξη πίστη και θεολογία, η Παναγίας μας γέννησε “ανωδύνως και αλοχεύτως”. Ήταν η μόνη μεταξύ όλων των γυναικών που γέννησε χωρίς πόνους και χωρίς να ακολουθήσει τον τοκετό της η περίοδος της λοχείας.
Καλό Χειμώνα, Καλό Μήνα! (Δεκέμβριος)
Καλωσορίζουμε τον Χειμώνα, καλωσορίζουμε τον Δεκέμβριο!
με πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές σε έθιμα και δοξασίες του λαού μας, σε σχέση με τον κύκλο του φωτός, τις γιορτές των αγίων που τιμώνται μέσα στο μήνα και με τα Χριστούγεννα.
Ο Δεκέμβριος, είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ηλιακού μας έτους, αλλά ο δέκατος μήνας, όπως το λέει και το όνομά του (Δεκέμβριος από το λατινικό Decem = Δέκα), από την πρωτοχρονιά της πρώτης Μαρτίου, όταν το έτος των Ρωμαίων ήταν δεκάμηνο.
Όπως γράφει η αείμνηστη καθηγήτρια της λαογραφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης Α. Κυριακίδου – Νέστορος, από μια πρώτη επισκόπηση της ζωής των Ελλήνων αγροτών, όπως εκτυλίσσεται μέσα στην περίοδο του Δεκεμβρίου, τρεις είναι οι εμπειρίες του χρόνου που προεξάρχουν: το κρύο, το τέλος της σποράς και η μείωση του φωτός. Το Δεκέμβριο έχουμε τις μικρότερες μέρες. Από τα Χριστούγεννα όμως και ύστερα, αρχίζουν να μεγαλώνουν. Ας δούμε τώρα πως οι εμπειρίες αυτές εκφράζονται μέσα από τις γιορτές και τα έθιμα του Δεκεμβρίου.
Έθιμα της Κυριακής των Βαΐων από τον Πόντο
τηρούμε τα έθιμα της Πατρίδας μας και τα μεταδίδουμε στις επόμενες γενιές!
φωτο από εδώ
Το απόγευμα του Σαββάτου του Λαζάρου σε ορισμένες περιοχές του Πόντου τα παιδιά κρατώντας ένα ανθισμένο κλαδί λεύκας και ένα καλαθάκι για να βάζουν μέσα τ’ αυγά που θα μάζευαν, γυρνούσαν τα σπίτια ψάλλοντας την Ανάσταση του Λαζάρου και οι νοικοκυρές τους έδιναν κουλούρια, «κερκέλια» (η συνταγή εδώ), που τα περνούσαν σε σχοινί η στο κλαδί της λεύκας, αλλά και αυγά.
Στα περισσότερα όμως μέρη του Πόντου το «βάεμαν» γινόταν την Κυριακή μετά την εκκλησία.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ: έθιμα για το ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ κάλαντα- Λαζαρίνες- λαζαράκια (στίχοι,κατασκευές κ.α.), κερκέλια
καθώς η Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα πλησιάζουν, ανασύρουμε πληροφορίες για έθιμα παλαιότερων εποχών…τότε που όλα μοιάζαν πιο αγνά και όμορφα, πιο κοντά στην Πίστη…αναβιώνουμε τα έθιμα αυτά μαζί με τα παιδιά μας και ζούμε το νόημα των ημερών. γιατί τα παιδιά μαθαίνουν βιωματικά μέσα από κατασκευές, από τις διηγήσεις που παράλληλα θα ακούσουν, από τις συζητήσεις που θα προκύψουν…Καλή Μεγάλη Εβδομάδα και Καλή Ανάσταση!
.
Στο αφιέρωμα αυτό συγκεντρώσαμε πληροφορίες για έθιμα του Σαββάτου του Λαζάρου:στίχοι και βίντεο με κάλαντα, παλιές φωτο, συνταγές για λαζαράκια,κατασκευή για την κούκλα- Λάζαρος, κ.α.
.
για τα κερκέλια- τα κουλούρια που μοίραζαν οι νοικοκυρές για τα κάλαντα του Λαζάρου:
.
.
“Καλή χρονιά” με παραδοσιακά κάλαντα πρωτοχρονιάς
Καλωσορίζουμε το 2015 με παραδοσιακά κάλαντα!
μια συλλογή από αγαπημένα, παλιά κάλαντα:
Παραδοσιακά Κάλαντα Μικρασίας
Ερμηνεύει η Δόμνα Σαμίου
Αφιέρωμα: Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα- Μια αλήθεια “του δρόμου”-τραγουδήστε, παιδιά, την ΕΛΠΙΔΑ!
δύο όμορφα κείμενα και πολλές, παλιές φωτογραφίες…για να συνεχίσουν τα παιδιά μας την ευλογημένη παράδοση!
Μέσα σ’ αυτή τη μαυρίλα, το ελάχιστο που έχουμε να κάνουμε είναι ν’ αφουγκραστούμε τις αντιστασιακές φωνές. Μια τέτοια φωνή που πρόκειται ν’ ακουσθεί αυτές τις ημέρες στους δρόμους. Αν τη δούμε σαν έθιμο, θα τη χάσουμε. Αν συλλογιστούμε με φιλότιμο, θα βρούμε ένα μπαξέ.
Πρόκειται για τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
σχόλιο: τότε τα παιδιά λέγαν τα κάλαντα…τώρα φοβόμαστε να τα αφήσουμε να πάνε μέχρι την διπλανή πόρτα…
αλλά θα βγούνε τα παιδιά στη γειτονιά να καλαντίσουν,έστω και αν εμείς από κάπου κοντά θα τα παρακολουθούμε, για ασφάλεια. Δεν θα αφήσουμε την γειτονιά χωρίς κάλαντα, χωρίς να ψάλλουν οι αθώες παιδικές φωνές το μήνυμα της Γέννησης. είναι ανάγκη να ακουστεί, να αντηχήσει η ΕΛΠΙΔΑ…
“Σαράντα μέρες η Παναγιά μας κοιλοπονούσε…”, λένε τα κάλαντα. Ποια είναι όμως η αλήθεια;
“Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες,
η Παναγιά μας κοιλοπονούσε…”
λένε τα παραδοσιακά , θρακιώτικα κάλαντα των Χριστουγέννων .
Ποια είναι όμως η πραγματικότητα;
Η Παναγία μας γέννησε με ωδίνες, όπως όλες οι γυναίκες;…”με πόνους θα γεννάς τα παιδιά σου”, είχε πει ο Θεός στην Εύα μετά την παρακοή και την έξοδο από τον Παράδεισο. Και από τότε μπήκε ο πόνος στην ζωή των ανθρώπων…
Όπως διδάσκει η Ορθόδοξη πίστη και θεολογία, η Παναγίας μας γέννησε “ανωδύνως και αλοχεύτως”. Ήταν η μόνη μεταξύ όλων των γυναικών που γέννησε χωρίς πόνους και χωρίς να ακολουθήσει τον τοκετό της η περίοδος της λοχείας.
Καλό Χειμώνα, Καλό Μήνα! (Δεκέμβριος)
Καλωσορίζουμε τον Χειμώνα, καλωσορίζουμε τον Δεκέμβριο!
με πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές σε έθιμα και δοξασίες του λαού μας, σε σχέση με τον κύκλο του φωτός, τις γιορτές των αγίων που τιμώνται μέσα στο μήνα και με τα Χριστούγεννα.
Ο Δεκέμβριος, είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ηλιακού μας έτους, αλλά ο δέκατος μήνας, όπως το λέει και το όνομά του (Δεκέμβριος από το λατινικό Decem = Δέκα), από την πρωτοχρονιά της πρώτης Μαρτίου, όταν το έτος των Ρωμαίων ήταν δεκάμηνο.
Όπως γράφει η αείμνηστη καθηγήτρια της λαογραφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης Α. Κυριακίδου – Νέστορος, από μια πρώτη επισκόπηση της ζωής των Ελλήνων αγροτών, όπως εκτυλίσσεται μέσα στην περίοδο του Δεκεμβρίου, τρεις είναι οι εμπειρίες του χρόνου που προεξάρχουν: το κρύο, το τέλος της σποράς και η μείωση του φωτός. Το Δεκέμβριο έχουμε τις μικρότερες μέρες. Από τα Χριστούγεννα όμως και ύστερα, αρχίζουν να μεγαλώνουν. Ας δούμε τώρα πως οι εμπειρίες αυτές εκφράζονται μέσα από τις γιορτές και τα έθιμα του Δεκεμβρίου.
Έθιμα της Κυριακής των Βαΐων από τον Πόντο
φωτο από εδώ
Το απόγευμα του Σαββάτου του Λαζάρου σε ορισμένες περιοχές του Πόντου τα παιδιά κρατώντας ένα ανθισμένο κλαδί λεύκας και ένα καλαθάκι για να βάζουν μέσα τ’ αυγά που θα μάζευαν, γυρνούσαν τα σπίτια ψάλλοντας την Ανάσταση του Λαζάρου και οι νοικοκυρές τους έδιναν κουλούρια, «κερκέλια» (η συνταγή εδώ), που τα περνούσαν σε σχοινί η στο κλαδί της λεύκας, αλλά και αυγά.
Στα περισσότερα όμως μέρη του Πόντου το «βάεμαν» γινόταν την Κυριακή μετά την εκκλησία.
Στα Κοτύωρα τα παιδιά έψελναν και έλεγαν:
Βάι-βάι των Βαγιών
σέν’ κερκέλ’ κι εμέν ωβόν.
Αντέχουμε... 