Η Κοιμάμενη Βασιλοπούλα (ένα άγνωστο ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, με αναφορές στο Μαρμαρωμένο Βασιλιά)

Διαβάζοντας τα “Άπαντα” του αγαπημένου μας κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, στάθηκα στα ποιήματά του, τα οποία δεν είχα προσέξει μέχρι τώρα όσο τους αξίζει…Η “Κοιμάμενη Βασιλοπούλα” με συγκίνησε ιδιαίτερα και λόγω του θέματος αλλά και των αναφορών στην Μεγάλη Ιδέα του Γένους. Ένα γλυκύτατο ποίημα, γραμμένο με αφορμή το θάνατο της βασιλοπούλας Αλεξάνδρας , που εύχεται το ξύπνημά της από ένα Βασιλόπουλο που δεν θα είναι άλλο από τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά.Στην αρχή του ποιήματος του αναφέρεται στην συγκεκριμένη τραγική είδηση με την Πριγκίπισσα της Ελλάδας Αλεξάνδρα (1870-1891), κόρη του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ που συγκλόνισε το Πανελλήνιο με τον ξαφνικό θάνατό της, την 18 Σεπτεμβρίου 1891  στην Ρωσία  (ελάχιστες μέρες, έξι, μετά την γέννα του γιού της Δημητρίου) σε ηλικία μόλις 21 ετών. Στην συνέχεια υιοθετώντας ένα προφητικό ύφος που θυμίζει Παλαμά ιστορεί την θρυλική μορφή του Μαρμαρωμένου Βασιλιά και το όραμα της Μεγάλης Ιδέας.Στους τελευταίους στίχους αναφέρεται στο εθνικής σημασίας κεφάλαιο των θρήνων για την Άλωση της Πόλης , που απαντάται στα δημοτικά ποιήματά μας.Ας το απολαύσουμε.

Η ΚΟΙΜΑΜΕΝΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΑ

Λόγγος κι ὀρμάνι γύρω στὸ παλάτι,
καὶ τὸ φυλᾶν ἀόρατα σπαθιά·
κ᾿ ἐκείνη ἀποκοιμήθηκε βαθιά,
καὶ δὲν τὴν βλέπει ἀνθρώπου μάτι.

Μάγια κακὰ τῆς εἶχαν καμωμένα
νὰ μὴν ξυπνήσῃ χρόνους ἑκατό,
πρὶν ἕνα βασιλόπ᾿λο ξακουστὸ
ἔρθῃ νὰ τὴν εὑρῇ ἀπ᾿ τὰ ξένα.

Σ᾿ εἶσ᾿ ἡ Κοιμάμενη Βασιλοπούλα,
ποὺ ὅλ᾿ ἡ Ἑλλάς, νανούρισμα γλυκό,
σοῦ στέλνει ἕνα τραγούδι μυστικὸ
καὶ μιὰ χρυσόχλωρη μυρτούλα.

Για την Πόλη μας…

29 Μαΐου 1453: Η Πόλις εάλω…

φωτο: Κωνσταντινούπολη… στα αριστερά, ο τρούλος της αγια Σοφιάς

.

 

Αρχόντισσα βυζαντινή, των Ρωμηών Πόλη…

.

βέβηλα χέρια σε αιχμαλώτισαν

την πορφύρα σου ξέσχισαν

την ομορφιά σου μάδισαν

το κορμί σου καταπλήγωσαν.

.

Εὐαγγελισμός – Ἑλληνισμός

ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

«Ξυπνᾶτε ἐσεῖς ποὺ κοίτεστε, ξυπνᾶτε ὅσοι κοιμᾶστε,

τὸ θάνατο ὅσοι ἐγεύτητε, τώρα ζωὴ χορτάστε».

.

Μὲ μιᾶς ἀνοίγει ὁ οὐρανός, τὰ σύγνεφα μεριάζουν,

οἱ κόσμοι ἐμείνανε βουβοί, παράλυτοι κοιτάζουν.

Μία φλόγα ἀστράφτει… ἀκούονται ψαλμοὶ καὶ μελῳδία…

Πετάει ἕν᾿ ἄστρο… σταματᾶ ἐμπρὸς εἰς τὴ Μαρία…

«Χαῖρε τῆς λέει ἀειπάρθενε, εὐλογημένη χαῖρε!

Ὁ Κύριός μου εἶναι μὲ σέ. Χαῖρε Μαρία, Χαῖρε!»

.

Λορέντζος Μαβίλης. Ηρωικώς πεσών στη μάχη του Δρίσκου (28 Νοεμβρίου 1912)

Γεννήθηκε 6 Σεπτεμβρίου 1860 στην Ιθάκη. Πατέρας του ήταν ο Παύλος Μαβίλης, πρόεδρος των Δικαστηρίων της Ιονίου Πολιτείας και μητέρα του η Ιωάννα Καποδίστρια Σούφη, ανεψιά του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.

Από την πλευρά του πατέρα του ο Λορέντζος Μαβίλης είχε Ισπανική καταγωγή. Το εξελληνισμένο όνομά του ήταν Λαυρέντιος. Ξεκίνησε τις σπουδές του από το Εκπαιδευτήριο «Καποδίστριας» που είχε ιδρυθεί στην Κέρκυρα από το 1873.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ποίημα του Ιωάννη Πολέμη, για την απελευθέρωσή της – 26 Οκτωβρίου 1912

 Χρόνια πολλά, Θεσσαλονίκη, πάντα ελεύθερη!!!

 .

 

῾Η Σαλονίκη ποὺ ἔσβηνε μὲ τοῦ καιροῦ τὸ διάβα

– καντήλι ποὺ τρεμόφωτο γιὰ λάδι λαχταρᾶ-

ἀποβραδίς κοιμήθηκε δυστυχισμένη σκλάβα,

καὶ τὴν αὐγούλα ξύπνησεν ἀρχόντισσα κυρά.

 

 .

Τί νά ᾽βλεπε στον ὑπνο της, τί ν΄σ ‘ταν τ ονειρο της;

– Τὸν Ἅι – Δημήτρην ἔβλεπε στ’ ἄτι του τὸ γοργό,

ποὺ ροβολώντας ἔκραζε μὲ τὴ φωνὴ τῆς νιότης:

«Ἄνοιξε πόρτα τῆς σκλαβιᾶς, ἡ Λευτεριὰ εἶμ’ ἐγώ!»

 

 .

Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, Ὕμνοι Θείων Ἐρώτων

Η μνήμη του αγίου Συμεών του  Νέου Θεολόγου τιμάται στις 12 Οκτωβρίου -παραθέτουμε ένα από τα ποιήματά του

ΕΦΥΓΑ ΜΑΚΡΙΑ Φίλε τοῦ ἀνθρώπου, εἶχα τὴ σκηνή μου στὴν ἔρημο,

ἀπὸ Σένα, τὸν γλυκό μου Κύριο ἔφυγα καὶ κρύφτηκα,

κάτω ἀπ’ τὴ νύχτα χώθηκα τῆς ἀγωνίας νὰ ἐπιβιώσω.

Ἀπὸ κεῖ γέμισα πολλὲς δαγκωματιὲς καὶ τραύματα.

Γύρισα, ἦρθα σὲ Σένα, καὶ στὴν ψυχή μου ὅμως πολλὲς οἱ πληγές. …

ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ένα ποίημα αφιερωμένο στους μικρούς μαθητές)

ένα ποίημα από τα τον παλιό καλό καιρό, από τα βιβλία με τα οποία μεγάλωσαν οι προηγούμενες γενιές…εμφανής η διαφορά με τα σημερινά σχολικά βιβλία…ως γονείς  μπορούμε να δώσουμε αντίστοιχα αναγνώσματα στα παιδιά μας, αφού από τα σχολικά βιβλία δεν περιμένουμε κάτι ιδιαίτερα ωφέλιμο…

 

.

«Τόση βιάση και σπουδή; 
Για πού πας, καλό παιδί; 

Κίνησες νωρίς-νωρίς 

και τρεχάτος προχωρείς;

 

Στάσου δα να διασκεδάσεις 

με τις ομορφιές της Πλάσης! 

Κόψε απ᾿ τα περβόλια πάλι 

του χινόπωρου τα κάλλη!»

Στην Παναγίτσα στο Πυργί

ένα όμορφο ποίημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, εμπνευσμένο από τη Γέννηση της Θεοτόκου

.

Χαίρετ’ ο Ιωακείμ κι η Άννα,
που γέννησαν χαριτωμένη κόρη
στην Παναγίτσα στο Πυργί!
Χαίρεται όλ’ η έρημη ακρογιαλιά
κι ο βράχος κι ο γκρεμός αντίκρυ του πελάγους,
που τον χτυπούν άγρια τα κύματα,

“Η προσευχή είναι ποίηση”

+ Μωυσής  Αγιορείτης, μοναχός

 

Και ξαφνικά ανοίγει ένα παραθυράκι στο νου.

Έρχεται ένα φως. Τότε έχεις μια άλλη αίσθηση. Τότε το κατανοείς καλά.

Όχι ως προς το ετυμολογικό. Μα με μια κατάνυξη και συναίσθηση και θεία θαλπωρή. Και λες:
«Τί άλλο να λέω;». Παρά μόνο πάλιν και πολλάκις και συνεχώς: «Κύριε, λέησον!».

Ὁ Τυφλὸς πρὸ τοῦ Σταυροῦ

ποίημα Ἰωάννου Πολέμη

.

 

Τί εἶν’ ἡ βοὴ στὸ Γολγοθᾶ ποὺ κόσμος τρέχει ἀπάνω;

-Πηγαίνουν νὰ σταυρώσουν δυὸ μαζὶ μὲ κάποιον πλᾶνο.

-Ποιοί νἆν οἱ δυό, ποὺ ἐκδικητὴς ὁ χάρος τοὺς προσμένει;

-Κλέφτες, φονιάδες, ἄρπαγες, κακούργοι ξακουσμένοι.

-Καὶ ποιός ὁ πλᾶνος ποὺ κι αὐτὸς θὰ σταυρωθῇ μαζί τους;

-Τοὺς Φαρισαίους ῥώτησε, εἰναι δουλειὰ δική τους!

.

Ὁ τελευταῖος Παλαιολόγος

(ποίημα του Γεωργίου Βιζυηνού- ο θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά)

.

–Τὸν εἶδες μὲ τὰ μάτια σου, γιαγιά, τὸν Βασιλέα,
ἢ μήπως καὶ σὲ φάνηκε, σὰν ὄνειρο, νὰ ποῦμε,
   σὰν παραμύθι τάχα;

-Τὸν εἶδα μὲ τὰ μάτια μου, ὡσὰν καὶ σένα νέα,
πὰ νὰ γενῶ ἑκατὸ χρονῶ, κι᾿ ἀκόμα τὸ θυμοῦμαι,
   σὰν νἄταν χτὲς μονάχα.

Στὴν Πόλη, στὴν Χρυσόπορτα, στὸν πύργον ἀπὸ κάτου,
εἶν᾿ ἕνα σπήλαιο πλατύ, στρωμένο σὰν παλάτι,
   σὰν ἅγιο παρακκλήσι;

.

Για την Πόλη μας…

29 Μαΐου 1453: Η Πόλις εάλω…

 

φωτο: Κωνσταντινούπολη… στα αριστερά, ο τρούλος της αγια Σοφιάς

.

 

Αρχόντισσα βυζαντινή, των Ρωμηών Πόλη…

.

βέβηλα χέρια σε αιχμαλώτισαν

την πορφύρα σου ξέσχισαν

την ομορφιά σου μάδισαν

το κορμί σου καταπλήγωσαν.

.

Ἁγια Σοφιά, λίκνο ἱερό τῆς ρωμιοσύνης!

Σωτηρία Δημητ. Ἀργυρίου

Ὅταν τά χείλη μου προφέρουν τ’ ὄνομά σου,
μνῆμες ξυπνοῦν ἀπό τή δόξα τήν παλιά σου.

Ἁγια Σοφιά, λίκνο ἱερό τῆς ρωμιοσύνης,
σύμβολο ἁγνό φιλοπατρίας κι ἁγιοσύνης.

Τό φῶς σου σκόρπισες λαμπρό στήν οἰκουμένη,
σ’ ὅλα τά πέρατα ἡ φήμη σου ἁπλωμένη.

Στην αγια- Σοφιά, που σαν σήμερα (Μεσοπεντηκοστή) πανηγύριζε…

…με ελπίδα και προσμονή…

*Θα ΄ρθεις σαν αστραπή (Σ. Σπανουδάκη)

*Η Λειτουργία δεν τελείωσε (Κ. Παλαμά)

 .

 Γνώμες, καρδιές, όσοι Έλληνες,

και μέσα στην κοιλάδα

του δάκρυου εδώ, κι αντρειεύοντας

από μια πίστη, Ελλάδα!

.

ΠΟΤΕ ΘΑ ΔΙΚΑΙΟΥΜΕΣ;

Χίλια εννιακόσια δεκαέξ και ως το εικοστρία

Όλεν ο Πόντον ‘εν’τονε αίματα και ταφία.

Όλ’ π’ επίστευαν ‘ς σον Χριστόν, π’ έγγεβαν την Ελλάδαν,

Πολλοί ‘ς σα δρόμια επέθαναν κι οι άλλ’ όλ’ εκρεμάγαν.

.

Οι Τούρκ’ έρπαζαν τα μωρά ας ση μάνας την εγκάλαν,

Εβγάλ’νανε τα ψήα ‘τουν απέσ’ ‘ς σ’ άγρια τα’ ορμάνια.

Γυναίκ’ς – κορίτσια εμάζευαν, εποίν’νανε ντ’ εθέλ’ναν

Κ’ επεκεί τα κιφάλια ‘τουν με το μαχαίρ’ επαίρναν.

Εὐαγγελισμός – Ἑλληνισμός

ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

«Ξυπνᾶτε ἐσεῖς ποὺ κοίτεστε, ξυπνᾶτε ὅσοι κοιμᾶστε,

τὸ θάνατο ὅσοι ἐγεύτητε, τώρα ζωὴ χορτάστε».

.

Μὲ μιᾶς ἀνοίγει ὁ οὐρανός, τὰ σύγνεφα μεριάζουν,

οἱ κόσμοι ἐμείνανε βουβοί, παράλυτοι κοιτάζουν.

Μία φλόγα ἀστράφτει… ἀκούονται ψαλμοὶ καὶ μελῳδία…

Πετάει ἕν᾿ ἄστρο… σταματᾶ ἐμπρὸς εἰς τὴ Μαρία…

«Χαῖρε τῆς λέει ἀειπάρθενε, εὐλογημένη χαῖρε!

Ὁ Κύριός μου εἶναι μὲ σέ. Χαῖρε Μαρία, Χαῖρε!»

.

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

(ΠΟΙΗΜΑ / ΙΩΑΝΝΗ ΠΟΛΕΜΗ)

.

᾽Απ’ ἔξω μαυροφόρ’ ἀπελπισιά,
πικρῆς σκλαβιᾶς χειροπιαστό σκοτάδι
καί μὲσα στή θολόχτιστη ἐκκλησιὰ
(στήν ἐκκλησιά, ποὺ παίρνει κάθε βράδυ
τήν ὄψη τοῦ σχολειοῦ)
τὸ φοβισμένο φῶς τοῦ καντηλιοῦ
τρεμάμενο τά ὄνειρα τα ἀναδεύει
καί γύρω τὰ σκλαβόπουλα μαζεύει.

.

“Ω Στρατηλάτισσα Κυρά , σ΄Εσέ τα νικητήρια!”

.

Με αφορμή τους Χαιρετισμούς στην Υπέρμαχο Στρατηγό του Γένους μας, που θα ψαλλούν και φέτος στους ναούς μας, ανασύρουμε κάποιους στίχους – προσευχή στην Παναγία μας από ένα λαμπρό (αν και όχι τόσο γνωστό έργο) του μεγάλου μας ποιητή Κωστή Παλαμά.

Η συνέχεια του Ελληνισμού, όπως αποκρυσταλλώνεται στο ποίημα : “Η Φλογέρα του Βασιλιά”, μπορεί να γίνει  οδηγός μας για ένα μέλλον ειρηνικό και ελπιδοφόρο. Η ελληνορθόδοξη πορεία μας είναι η δύναμή μας και η ελπίδα μας στους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Ας προσευχηθούμε στην Παναγία μας μαζί με τον ποιητή:

.

 

Ω Στρατηλάτισσα Κυρά , σ΄Εσέ τα νικητήρια!

Λαοί τον ύμνο πλέκουνε, σαν τον στεφανοπλόκο,

με χίλια βάγια δοξασμού, κρίνα λαχτάρας μύρια,

στη χάρη Σου, Θεοτόκο!

.

Από την ποίηση του Αγ.Γρηγορίου του Θεολόγου

(από τα εξαιρετικά ποιήματα του αγ. Γρηγορίου του Ναζιανζηνού, του αγίου με την μεγάλη ψυχική ευαισθησία, που την μετέφερε με καταπληκτικό τρόπο στα γραπτά του- πρωτότυπο κείμενο και μετάφραση)

ΙΘ.Περί της αυτής

Τροχός τίς εστίν άστάτως πεπηγμένος,
Ό μικρός ούτος καί πολύτροπος βίος.
“Ανω κινείται, καί περισπάται κάτω
Ουχ ίσταται γαρ, καν δοκή πεπηγέναι.
Φεύγων κρατείται, καί μένων άποτρέχει.
Σκιρτά δε πολλά, καί το φεύγειν ουκ έχει.
“Ελκει, καθέλκει τη κινήσει την στάσιν.
Ως ουδέν είναι τον βίον διαγραφών,
“Η καπνόν, ή όνειρον,ή άνθος χλόης.
(Ρ.G., τόμ. 37, 787)


‘Η ανθρώπινη ζωή
Μια ρόδα π’ άτσαλα την έχουν στήσει
ετούτη ή σύντομη καί πολυδαίδαλη ζωή.
Έκεί πού τείνει προς τα πάνω, κατρακυλά στα χαμηλά-
 κι αν φαίνεται πώς στέριωσε δεν μένει ωστόσο σταθερή
Θαρρεϊς πώς φεύγει κι είναι στάσιμη, θαρρείς πώς στέκει κι όμως τρέχει.
Κάνει άλματα συχνά, μα δεν μπορεί να ξεκολλήσει. Σέρνει καί παρασέρνει αυτοκινούμενη τη στασιμότητα.
“Ενα διάγραμμα του τίποτα ή ζωή, Καπνός ή κι όνειρο ή κι ένα αγριολούλουδο.

***

ΔΕΗΣΙΣ (Ἐράνισμα ἐκ τῶν Ψαλμῶν)

συγκλονιστικό ποίημα- προσευχή του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: άγνωστο, αλλά είναι τόσο ηχηρή και δυνατή η κραυγή της ψυχής του προς τον Πλάστη του…

Πρὸς σὲ τὰς χεῖράς μου, πρὸς σὲ τοὺς ὀφθαλμούς μου αἴρω,
τὰ φλέγοντά μου δάκρυα θυσίαν σοὶ προσφέρω·
ἐτάκη ἡ καρδία μου, ὡσεὶ κηρός, ἐντός μου·
ἐλέησόν με, ὁ Θεός, σπλαγχνίσου, ὁ Θεός μου.

Εἶναι πολὺ τὸ πέλαγος, πολύ, τῶν οἰκτιρμῶν σου·
ἡ προσευχή μου εἰς ναὸν φοιτᾷ τὸν ἅγιόν σου·
εἰς κρίσιν μὲ τὸν δοῦλόν σου μὴ θέλῃς νὰ εἰσέλθῃς,
πρὶν ἢ μὲ τὰ ἐλέη σου ἐπὶ τῆς γῆς κατέλθῃς.