Δημ. Μπαλᾶνος
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ προσέφερεν ἀνεκτιμήτους ὑπηρεσίας εἰς τὸ Ἔθνος ὄχι μόνον κατὰ τοὺς χρόνους τῆς δουλείας, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν ἐπανάστασιν τοῦ 1821, ὅτε ἐπρωτοστάτησεν.
Ἄπειροι εἶναι οἱ κληρικοί, οἱ ὁποῖοι ἐσφάγησαν ὑπὸ τῶν Τούρκων κατὰ τὴν διάρκειαν τοῦ Ἀγῶνος. Μόλις διεδίδετο ἡ φήμη περὶ μελετωμένης ἐξεγέρσεως, ἡ μανία τῶν Τούρκων ἐξέσπα κατὰ τῶν Ἱεραρχῶν τῆς Ἐκκλησίας.
Πρῶτον θῦμα τῆς τουρκικῆς θηριωδίας ἔπεσε κατὰ τὴν 10ην Ἀπριλίου 1821, ἡμέραν τοῦ Πάσχα, ὁ σεπτὸς Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Γρηγόριος ὁ Ε΄. Μετ’ αὐτοῦ συνεμαρτύρησαν καὶ οἱ Μητροπολῖται Ἐφέσου Διονύσιος,Νικομηδείας Ἀθανάσιος, καὶ Ἀγχιάλου Εὐγένιος.
Τὴν αὐτὴν ἐποχὴν ἐμαρτύρησαν ἐν Κωνσταντινουπόλει οἱ 205 Ἐπίσκοποι Ἀδριανουπόλεως, Θεσσαλονίκης, Δέρκων, ὁ ὑπερεκατοντούτης Ἀρχιερεὺς Μυριουπόλεως καὶ ὁ Ἀρχιδιάκονος τοῦ Πατριάρχου Νικηφόρος.
Ἐν Ἀδριανουπόλει ἀπηγχονίσθη ὁ πρώην Πατριάρχης Κύριλλος μετὰ πολλῶν ἱερέων.
Ἐν Θεσσαλονίκη ἐθανατώθη ὁ Ἐπίσκοπος Κίτρους Μελέτιος.
Ἐν Κρήτῃ ὁ Μητροπολίτης Γεράσιμος μετὰ τεσσάρων Ἐπισκόπων.
Ἐν Λευκωσίᾳ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανὸς μετὰ 3 Μητροπολιτῶν καὶ 86 ἄλλων κληρικῶν καὶ μοναχῶν.
Ἐμαρτύρησαν πρὸς τούτοις οἱ ἀρχιερεῖς Σωζουπόλεως,Σερρῶν, Ἄρτης, Λαρίσης, Ἰωαννίνων, Γρεβενῶν καὶ ἄλλοι.
Ἐν τῇ μονῇ τῆς Χίου διῆλθον ἐν στόματι ρομφαίας 200 κληρικοί.
Καὶ βραδύτερον ἐν Κορώνη οἱ Τοῦρκοι, διὰ νὰ πανηγυρίσουν τὴν ἄφιξιν τοῦ Καπετὰν πασᾶ, ἐβασάνισαν καὶ ἀπηγχόνισαν τὸν Ἐπίσκοπον καὶ τοὺς ἱερεῖς τῆς πόλεως.
Ἐν Μεθώνη ὁ Ἐπίσκοπος Γρηγόριος, φυλακισθείς, ἀπέθανεν ἐκ τῶν κακουχιῶν.
Εἶναι ἀμέτρητα τὰ μαρτύρια τῶν κληρικῶν κατὰ τὴν Ἐπανάστασιν.
Ἡ ἱστορία ἀναβιβάζει τοὺς μάρτυρας αὐτοὺς εἰς ἑξακισχιλίους. Ἀλλὰ πόσων ἆρα γε τὴν θυσίαν δὲν ἐμάθομέν ποτε καὶ πόσων τὸ φρικτὸν μαρτύριον δὲν ἐκάλυψε τὸ χῶμα τοῦ τάφου;
Διὰ τοὺς ἀγνώστους αὐτοὺς μάρτυρας τί ἄλλο ἁρμόζει περισσότερον ἀπὸ τοὺς στίχους τοῦ Κάλβου;
Ἂς μὴ βρέξῃ ποτὲ
τὸ σύννεφον, καὶ ὁ ἄνεμος
σκληρὸς ἂς μὴ σκορπίσῃ
τὸ χῶμα τὸ μακάριον
ποὺ σᾶς σκεπάζει.
Ἡ Ἐκκλησία ὅμως δὲν ἔχει νὰ παρουσιάσῃ μόνον θύματα κατὰ τὸν ἐθνικὸν ἀγῶνα. Ἔχει νὰ παρουσιάσῃ καὶ πλῆθος κληρικῶν, οἱ ὁποῖοι μὲ τὰ στρατιωτικὰ σώματα ἔλαβον μέρος εἰς τὴν ἐπανάστασιν.
Οὕτως ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανὸς ἐτέθη ἐπὶ κεφαλῆς τοῦ ἀγῶνος.
Ὁ Ἐπίσκοπος Κερτέζης Προκόπιος ὕψωσε τὴν σημαίαν τῆς ἐπαναστάσεως εἰς τὴν Ἠλείαν.
Ὁ Ἀθανάσιος Διάκος, ἀνταλλάξας τὸν Σταυρὸν τοῦ Σωτῆρος μὲ τὸ ξίφος τοῦ πολεμιστοῦ, ἔλαβε μαρτυρικώτατον θάνατον ἐν Θερμοπύλαις, ὡς ἄλλος Λεωνίδας.
Ὁ Ἐπίσκοπος Σαλώνων Ἡσαΐας κατεκρεουργήθη ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν κατὰ τὴν μάχην τῆς Ἀλαμάνας.
Ὁ Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαῖος, ὁ ἐπικληθεὶς Παπαφλέσσας,ἀπτόητος εἰς τοὺς κινδύνους,ἔπεσεν ἡρωικῶς εἰς τὸ Μανιάκι τῆς Μεσσηνίας.
Ὁ Νεόφυτος Καρύστου, ὁ Νεόφυτος Ταλαντίου, ὁ Ἐπίσκοπος Σάμου ἐπολέμησαν εἰς τὴν πρώτην γραμμήν.
Ὁ μακάριος Ἐπίσκοπος Ρωγῶν Ἰωσὴφ προσέφερεν ἑαυτὸν ὁλοκαύτωμα κατὰ τὴν ἔξοδον τοῦ Μεσολογγίου. Ὁ Βρεσθένης Θεοδώρητος, ἐπὶ κεφαλῆς 808 περίπου πολεμιστῶν,ἐπολέμησεν ἡρωικῶς εἰς τὸ Βαλτέτσι.
Ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν διοίκησιν τοῦ Κράτ ους οἱ κληρικοὶ προσέφερον μεγάλας ὑπηρεσίας.
Ὁ Ταλαντίου Νεόφυτος ἔγινε Πρόεδρος τοῦ Ἀρείου Πάγου καὶ μετέσχε τῶν Ἐθνικῶν Συνελεύσεων. Ὁ Προύσης Ἰωσὴφ ἦτο ὁ πρῶτος Ὑπουργὸς τῶν Θρησκευτικῶν καὶ τῆς Δικαιοσύνης.
Τοιουτοτρόπως καὶ ἐν εἰρήνῃ καὶ ἐν πολέμῳ καὶ ἐν ἐλευθερίᾳ καὶ ἐν δουλείᾳ ὁ Κλῆρος ἐστάθη προστάτης, καὶ πρόμαχος τοῦ Ἕθνους.
Ἀντιγραφή γιὰ τὸ «σπιτὰκι τὴς Μέλιας» ΕΔΩ
ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟΝ ΕΚΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Ν. ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ Δ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ
Γ. ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟΥ — Θ. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
Θ. ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΥ
1952
Αντέχουμε... 