Ο άγιος Μηνάς και η απελευθέρωση της Καστοριάς (11η Νοεμβρίου 1912)

Καστοριανή εικόνα του αγίου Μηνά

Επίγραμμα σε καστοριανή εικόνα του                        αγίου Μηνά.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Ο Άγιος Μηνάς είναι ένας μεγαλομάρτυρας της Εκκλησίας μας, ο οποίος, απ’ τους χρόνους της επίγειας ζωής του και μέχρι σήμερα, έκανε αναρίθμητα θαύματα. Οι Καστοριανοί τον τιμούσαν πολύ καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ιδιαίτερα όμως τον τιμούν μετά την 11η Νοεμβρίου 1912, ημέρα της εορτής του, διότι κατ’ αυτήν (την ημέρα) βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό ν’ απελευθερώσει αναίμακτα την Καστοριά απ’ τους Τούρκους. Οι κάτοικοι της πόλης, αμέσως μετά την ανάκτηση της ελευθερίας τους, αναλογιζόμενοι την ολοφάνερη και σωτήρια γι’ αυτούς επέμβαση του Αγίου Μηνά, κατά το κρίσιμο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 1912, τον αναγνώρισαν ως ακαταμάχητο προστάτη και συμπολιούχο της γενέτειράς τους (όπως γνωρίζουμε, Πολιούχος της Καστοριάς, ήδη από τη Βυζαντινή εποχή, ήταν και βέβαια εξακολουθεί να είναι – και θα είναι στο διηνεκές – η Παναγία μας).

 .

Απ’ το 1912 και κάθε χρόνο στις 11 Νοεμβρίου οι κάτοικοι της Καστοριάς θυμούνται μ’ ευγνωμοσύνη τις πάμπολλες ευεργεσίες του Αγίου Μηνά προς την πόλη τους και εορτάζουν με κάθε λαμπρότητα κι επισημότητα την ιερή μνήμη του. Ενδεικτικό των αισθημάτων που τρέφουν οι ευσεβείς Καστοριανοί προς τον προστάτη τους άγιο Μηνά είναι και το περιεχόμενο του παρακάτω ποιήματος, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ορεστιάς», στις 11 Νοεμβρίου 1953, (αριθ. φύλ. 356):

Η προσφορά του χωριού Νόστιμο Καστοριάς στο Μακεδονικό Αγώνα και ο εθνομάρτυς Λάμπρος Παγουνάδης

Η συμμετοχή και προσφορά του Νόστιμου (π.ον. Νεστίμι) στο Μακεδονικό Αγώνα (1878-1909)

Κατά την διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα οι κάτοικοι του χωριού Νόστιμο υπέστησαν αφάνταστες πιέσεις και απειλές από τις συμμορίες του Βουλγαρικού Κομιτάτου, τους γνωστούς στην ιστορία της περιοχής μας αιμοσταγείς κομιτατζήδες, που εξορμούσαν από τις φωλιές τους, που είχαν εγκαταστήσει σε όλη την περιοχή της κοιλάδας (λεκάνης) του Στραβοπόταμου -παραπόταμος Αλιάκμονα- στα δυτικά των χωριών μας, ακριβώς στην περιοχή των παλαιών Οικισμών Κουφοξυλιάς και Ταξιαρχών που είχαν εγκαταλειφθεί.

Ο σκοπός τους ήταν να εξαναγκάσουν τους κατοίκους ν’ αποχωριστούν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκκλησιαστικώς και να υπαχθούν στην Εκκλησία της Βουλγαρικής Εξαρχίας κι έτσι να αρνηθούν την ελληνική εθνική συνείδηση και να αποδεχθούν τη βουλγαρική. Ακόμα οι Βούλγαροι προσπάθησαν να επιβάλλουν την πρόσληψη Βούλγαρου δασκάλου και τη λειτουργία στο χωριό βουλγαρικού Σχολείου. Αυτοί όμως όχι μόνο δεν το αποδέχτηκαν οι κάτοικοι, παρά τις απειλές που δέχτηκαν, αλλά συνέχισαν τη λειτουργία του ελληνικού σχολείου που είχαν ιδρύσει από το 1868 περίπου.

Η μάχη της Οσνίτσανης (Καστανοφύτου) και ο ηρωικός θάνατος των Μακεδονομάχων Λ. Πετροπουλάκη και Α. Βλαχάκη (καπετάν- Λίτσα) (7 Μαΐου 1906)

Η Μάχη της Οσνίτσανης (άγνωστη, ξεχασμένη, αλλά ιδιαίτερα σημαντική…)

Η δράσις των Ελληνικών σωμάτων εις ολόκληρον την Δυτικήν Μακεδονίαν, παρ’ όλας τας αντιξοότητας, ουδέποτε διεκόπη τελείως κατά την διάρκειαν του χειμώνας. Από τής ανοίξεως δε του 1906 ήρχισε και πάλιν να εντείνεται. Ήδη από τού Σεπτεμβρίου τού 1905 είχεν αφιχθή εις την περιοχήν των Καστανοχωρίων το σώμα τού Ανθυπολοχαγού τού Πεζικού Βλαχάκη Αντωνίου (Λίτσα) δυνάμεως τεσσαράκοντα οκτώ ανδρών. […]

Την 4ην Μαΐου ό Βλαχάκης έλαβε διαταγήν τού Κέντρου Μοναστηρίου να προσβάλη το Εξαρχικόν χωρίον Οσνίτσανη (Καστανόφυτον). Εις εκτέλεσιν τής διαταγής αυτής ενήργησεν αμέσως και την 6ην Μαΐου αφίχθη μεθ’ ολοκλήρου τής δυνάμεώς του εις την Μονήν τού Αγίου Αθανασίου πλησίον τής Οσνίτσανης.

η συνέχεια ΕΔΩ

Η εξόντωση του αρχικομιτατζή Κωνστάντωφ από το σώμα του καπετάν Βάρδα, στο Λιμπίσοβο (Αη-Λιας) Καστοριάς

Νύχτα 4ης προς 5η Δεκεμβρίου 1904: λίγο καιρό μετά την θυσία του Παύλου Μελά, το σώμα του καπετάν Βάρδα εξοντώνει  στο Λιμπίσοβο τον αρχικομιτατζή Κωνστάντωφ, που λυμαίνονταν τα Καστανοχώρια του Βοΐου

(μέσα σε κύκλο, το σπίτι που χτίστηκε πάνω στα θεμέλια του καμένου σπιτιού, μέσα στο οποίο κάηκε ο Κωστάντωφ)

μια άγνωστη, αλλά ιδιαίτερα σημαντική στιγμή του Μακεδονικού Αγώνα

μια ιστορία που ακούγεται ακόμα στα Καστανοχώρια του Βοΐου…

οι μνήμες μένουν ζωντανές από γενιά σε γενιά, η ελληνικότητα και η ελευθερία της Μακεδονίας έχουν κερδηθεί με αγώνες και θυσίες….Ας μην ξεχνούμε να τιμούμε τους ήρωες!

(αναδημοσίευση παλαιότερης ανάρτησης με προσθήκη των απομνημονευμάτων του Γερμανού Καραβαγγέλη και αποσπασμάτων από εφημερίδες της εποχής)

 

Από τα Απομνημονεύματα του Δεσπότη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη:

“Ήταν γνωστό ότι ο Κωνστάντωφ μια φορά τη βδομάδα πήγαινε στο Λιμπίσοβο (ση. σημερινός Αη Λιας Καστοριάς) , στο σπίτι μιας ερωμένης του Βουλγάρας. Από το Βιντελούστι (σημ. σημερινή Δαμασκηνιά Βοΐου Κοζάνης) όπου έμενε ο Βάρδας (το Βιντελούστι είναι μια ώρα μακριά από το Λιμπίσοβο) έμαθε ακριβώς την ώρα που έφτανε ο Κωνστάντωφ. Τον ειδοποίησε ο παπά-Στέργιοςτου χωριού Λιμπίσοβου, που ήταν από τους κρυμμένους οπαδούς μας. Όταν ερχόταν ο κακόμοιρος στη Μητρόπολη για να μου πει τίποτα έτρεμε. Αυτός λοιπόν ειδοποίησε το Βάρδα με έμπιστο του πρόσωπο.

η συνέχεια ΕΔΩ

Μακεδονικός Αγώνας: θυσίες για την ελευθερία …

( απόσπασμα από τα Απομνημονεύματα του Μητροπολίτου Καστοριάς Γερμανού Καραβαγέλη, με αφορμή την θυσία των Δημητρίου Νταλίπη και Παύλου Κύρου στις 19 και 20 Νοεμβρίου 1906)

 

” Όταν η Ελληνική κυβέρνησις απεφάσισε ν’ αναλάβει υπό την προστασία της τον αγώνα ήταν πια αρκετά αργά, γιατί σ’ ολόκληρη τη Μακεδονία είχαν σκοτωθή από το Βουλγαρικό Κομιτάτο όλοι σχεδόν οι μεγάλοι Έλληνες πατριώτες, τα στηρίγματα, να πούμε, σε κάθε τόπο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.

Μόνο στη δική μου περιφέρεια είχαν σκοτωθεί ο Γκέλεφ, ο Κώτας και ο Βαγγέλης, που θα βοηθούσαν τόσο τα ελληνικά σώματα. Είχαν σκοτωθεί ο παπα-Κωνσταντίνος από το Νερέτι, ο παπα-Δημήτρης από το Στρέμπενο, ο παπα-Ηλίας και ο ανεψιός του Γιώργης Γιάμος από την Ποσδίβιστα, ο παπάς του Ζελενίου, ο παπά-Χρήστος από την Πρεκοπάνα, ο δάσκαλος του Σιστέβου Αθανάσιος, τέσσαρα πρόσωπα από το Μπαψόρι σε μια νύχτα, τρεις άντρες δηλαδή και μια γυναίκα που με είχαν φιλοξενήσει στην περιοδεία μου κατά το 1901, ο δάσκαλος του Σέτομο, άλλοι από το Αητόζι, ο Ηλίας Κοβάτσης από το Σμαρδέσι, ο Ζήσης από το Απόσκεπο, τρεις γυναίκες από την Ζουμπάνιστα, που τις ξεκοίλιασαν και τις κρέμασαν από τα πόδια, ο Αργύρης από το Κομανίτσοβο, ο Λάζαρος από το Σμαρδέσι και άλλες πολλές εκατοντάδες ισχυρών παραγόντων του Ελληνισμού.

Ο άγιος Μηνάς και η απελευθέρωση της Καστοριάς (11η Νοεμβρίου 1912)

 

Ο Άγιος Μηνάς είναι ένας μεγαλομάρτυρας της Εκκλησίας μας, ο οποίος, απ’ τους χρόνους της επίγειας ζωής του και μέχρι σήμερα, έκανε αναρίθμητα θαύματα. Οι Καστοριανοί τον τιμούσαν πολύ καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ιδιαίτερα όμως τον τιμούν μετά την 11η Νοεμβρίου 1912, ημέρα της εορτής του, διότι κατ’ αυτήν (την ημέρα) βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό ν’ απελευθερώσει αναίμακτα την Καστοριά απ’ τους Τούρκους. Οι κάτοικοι της πόλης, αμέσως μετά την ανάκτηση της ελευθερίας τους, αναλογιζόμενοι την ολοφάνερη και σωτήρια γι’ αυτούς επέμβαση του Αγίου Μηνά, κατά το κρίσιμο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 1912, τον αναγνώρισαν ως ακαταμάχητο προστάτη και συμπολιούχο της γενέτειράς τους (όπως γνωρίζουμε, Πολιούχος της Καστοριάς, ήδη από τη Βυζαντινή εποχή, ήταν και βέβαια εξακολουθεί να είναι – και θα είναι στο διηνεκές – η Παναγία μας).

 .

Απ’ το 1912 και κάθε χρόνο στις 11 Νοεμβρίου οι κάτοικοι της Καστοριάς θυμούνται μ’ ευγνωμοσύνη τις πάμπολλες ευεργεσίες του Αγίου Μηνά προς την πόλη τους και εορτάζουν με κάθε λαμπρότητα κι επισημότητα την ιερή μνήμη του. Ενδεικτικό των αισθημάτων που τρέφουν οι ευσεβείς Καστοριανοί προς τον προστάτη τους άγιο Μηνά είναι και το περιεχόμενο του παρακάτω ποιήματος, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ορεστιάς», στις 11 Νοεμβρίου 1953, (αριθ. φύλ. 356):

Η απελευθέρωση του Άργους Ορεστικού και της Καστοριάς (11 Νοεμβρίου 1912)

ΤO ΦIΛHMA THΣ EΛEYΘEPIAΣ

 

Tο φθινόπωρο του 1912 οι βαλκάνιοι λαοί, από κοινού ενεργώντας, κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Tουρκίας για την εκδίωξή της από τη Bαλκανική. Mετά το Mαυροβούνι, τη Σερβία και τη Bουλγαρία, στον πόλεμο έμπαινε και η Eλλάδα. Tην αυγή της πρώτης παρασκευής εκείνου του οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός, έχοντας από πάνω του ικανή, ομονοούσα και εμπνέουσα πολιτική και στρατωτική ηγεσία, πίσω του δε λαό αποφασισμένο για οποιεσδήποτε θυσίες, εξορμούσε από τη Mελούνα με ανοιχτές τις σημαίες. Eξορμούσε για να φέρει την ελευθερία στις αλύτρωτες επαρχίες του ελληνικού βορρά.

Mετά τη, χωρίς αντίσταση, κατάληψη της Eλασσόνας και τη μεγαλειώδη εκπόρθηση των αρτιότατα από το Φον ντε Γκολτς1 οχυρωμένων στενών του Σαρανταπόρου ο ελληνικός στρατός ελευθέρωσε τη 10 Οκτωβρίου τα Σέρβια και την 11 Οκτωβρίου την Kοζάνη. Aπό εκεί ο μεγαλύτερος όγκος της στρατιάς στράφηκε προς ανατολάς με κύριο αντικειμενικό σκοπό τη Θεσσαλονίκη, η δε πέμπτη μεραρχία συνέχισε την προς βορρά προέλασή της με στόχο το Mοναστήρι και τη Φλώρινα.

 

Η προσφορά του χωριού Νόστιμο Καστοριάς στο Μακεδονικό Αγώνα και ο εθνομάρτυς Λάμπρος Παγουνάδης

Κατά την διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα οι κάτοικοι του χωριού Νόστιμο υπέστησαν αφάνταστες πιέσεις και απειλές από τις συμμορίες του Βουλγαρικού Κομιτάτου, τους γνωστούς στην ιστορία της περιοχής μας αιμοσταγείς κομιτατζήδες, που εξορμούσαν από τις φωλιές τους, που είχαν εγκαταστήσει σε όλη την περιοχή της κοιλάδας (λεκάνης) του Στραβοπόταμου -παραπόταμος Αλιάκμονα- στα δυτικά των χωριών μας, ακριβώς στην περιοχή των παλαιών Οικισμών Κουφοξυλιάς και Ταξιαρχών που είχαν εγκαταλειφθεί.

Ο σκοπός τους ήταν να εξαναγκάσουν τους κατοίκους ν’ αποχωριστούν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκκλησιαστικώς και να υπαχθούν στην Εκκλησία της Βουλγαρικής Εξαρχίας κι έτσι να αρνηθούν την ελληνική εθνική συνείδηση και να αποδεχθούν τη βουλγαρική. Ακόμα οι Βούλγαροι προσπάθησαν να επιβάλλουν την πρόσληψη Βούλγαρου δασκάλου και τη λειτουργία στο χωριό βουλγαρικού Σχολείου. Αυτοί όμως όχι μόνο δεν το αποδέχτηκαν οι κάτοικοι, παρά τις απειλές που δέχτηκαν, αλλά συνέχισαν τη λειτουργία του ελληνικού σχολείου που είχαν ιδρύσει από το 1868 περίπου.

Ο νέος Οσιομάρτυς Ιάκωβος εκ Καστορίας, μετά των μαθητών αυτού Ιακώβου διακόνου και Διονυσίου μοναχού (1 Νοεμβρίου 1519)

Οι νέοι Οσιομάρτυρες Οσιομάρτυς Ιάκωβος μετά των μαθητών αυτού, Ιακώβου διακόνου και Διονυσίου μοναχού. Εικόνα τέμπλου Ιεράς Μονής Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας, Βασιλικών Θεσσαλονίκης (1836).

 

Καταγόταν από το χωριό Βοεβονδάδες της Καστοριάς. Φθονήθηκε για τον πλούτο του από τον αδελφό του και, μετά από τον γάμο του στη Θεσσαλία, μεταβαίνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου εμπορεύεται πρόβατα και κρέας. Η γνωριμία του με τον άγιο Πατριάρχη Νήφωνα συνετέλεσε στο να μοιράσει την περιουσία του, ν΄ αφήσει τον κόσμο και να έλθει στο Άγιον Όρος.

Κείρεται μοναχός στη μονή Δοχειαρίου και μετά τριετία αποσύρεται στη σκήτη του Τιμίου Προδρόμου της μονής Ιβήρων, της οποίας το Κυριακό ανακαινίζει. Μετά από μεγάλη άσκηση αξιώθηκε ουρανίων αποκαλύψεων, προφητικού χαρίσματος και πολλά θαύματα τέλεσε ή προσευχή του. Απέκτησε έξι καλούς μαθητές «και κοινός διδάσκαλος της αρετής εγνωρίζετο εις όλον το Άγιον Όρος».

 

Ο άγιος Μηνάς και η απελευθέρωση της Καστοριάς (11η Νοεμβρίου 1912)

Καστοριανή εικόνα του αγίου Μηνά

Επίγραμμα σε καστοριανή εικόνα του                        αγίου Μηνά.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Ο Άγιος Μηνάς είναι ένας μεγαλομάρτυρας της Εκκλησίας μας, ο οποίος, απ’ τους χρόνους της επίγειας ζωής του και μέχρι σήμερα, έκανε αναρίθμητα θαύματα. Οι Καστοριανοί τον τιμούσαν πολύ καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ιδιαίτερα όμως τον τιμούν μετά την 11η Νοεμβρίου 1912, ημέρα της εορτής του, διότι κατ’ αυτήν (την ημέρα) βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό ν’ απελευθερώσει αναίμακτα την Καστοριά απ’ τους Τούρκους. Οι κάτοικοι της πόλης, αμέσως μετά την ανάκτηση της ελευθερίας τους, αναλογιζόμενοι την ολοφάνερη και σωτήρια γι’ αυτούς επέμβαση του Αγίου Μηνά, κατά το κρίσιμο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 1912, τον αναγνώρισαν ως ακαταμάχητο προστάτη και συμπολιούχο της γενέτειράς τους (όπως γνωρίζουμε, Πολιούχος της Καστοριάς, ήδη από τη Βυζαντινή εποχή, ήταν και βέβαια εξακολουθεί να είναι – και θα είναι στο διηνεκές – η Παναγία μας).

 .

Απ’ το 1912 και κάθε χρόνο στις 11 Νοεμβρίου οι κάτοικοι της Καστοριάς θυμούνται μ’ ευγνωμοσύνη τις πάμπολλες ευεργεσίες του Αγίου Μηνά προς την πόλη τους και εορτάζουν με κάθε λαμπρότητα κι επισημότητα την ιερή μνήμη του. Ενδεικτικό των αισθημάτων που τρέφουν οι ευσεβείς Καστοριανοί προς τον προστάτη τους άγιο Μηνά είναι και το περιεχόμενο του παρακάτω ποιήματος, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ορεστιάς», στις 11 Νοεμβρίου 1953, (αριθ. φύλ. 356):

Η απελευθέρωση του Άργους Ορεστικού και της Καστοριάς (11 Νοεμβρίου 1912)

ΤO ΦIΛHMA THΣ EΛEYΘEPIAΣ

Tο φθινόπωρο του 1912 οι βαλκάνιοι λαοί, από κοινού ενεργώντας, κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Tουρκίας για την εκδίωξή της από τη Bαλκανική. Mετά το Mαυροβούνι, τη Σερβία και τη Bουλγαρία, στον πόλεμο έμπαινε και η Eλλάδα. Tην αυγή της πρώτης παρασκευής εκείνου του οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός, έχοντας από πάνω του ικανή, ομονοούσα και εμπνέουσα πολιτική και στρατωτική ηγεσία, πίσω του δε λαό αποφασισμένο για οποιεσδήποτε θυσίες, εξορμούσε από τη Mελούνα με ανοιχτές τις σημαίες. Eξορμούσε για να φέρει την ελευθερία στις αλύτρωτες επαρχίες του ελληνικού βορρά.

Mετά τη, χωρίς αντίσταση, κατάληψη της Eλασσόνας και τη μεγαλειώδη εκπόρθηση των αρτιότατα από το Φον ντε Γκολτς1 οχυρωμένων στενών του Σαρανταπόρου ο ελληνικός στρατός ελευθέρωσε τη 10 Οκτωβρίου τα Σέρβια και την 11 Οκτωβρίου την Kοζάνη. Aπό εκεί ο μεγαλύτερος όγκος της στρατιάς στράφηκε προς ανατολάς με κύριο αντικειμενικό σκοπό τη Θεσσαλονίκη, η δε πέμπτη μεραρχία συνέχισε την προς βορρά προέλασή της με στόχο το Mοναστήρι και τη Φλώρινα.

 

Η προσφορά του χωριού Νόστιμο Καστοριάς στο Μακεδονικό Αγώνα και ο εθνομάρτυς Λάμπρος Παγουνάδης

Η συμμετοχή και προσφορά του Νόστιμου (π.ον. Νεστίμι) στο Μακεδονικό Αγώνα (1878-1909)

Κατά την διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα οι κάτοικοι του χωριού Νόστιμο υπέστησαν αφάνταστες πιέσεις και απειλές από τις συμμορίες του Βουλγαρικού Κομιτάτου, τους γνωστούς στην ιστορία της περιοχής μας αιμοσταγείς κομιτατζήδες, που εξορμούσαν από τις φωλιές τους, που είχαν εγκαταστήσει σε όλη την περιοχή της κοιλάδας (λεκάνης) του Στραβοπόταμου -παραπόταμος Αλιάκμονα- στα δυτικά των χωριών μας, ακριβώς στην περιοχή των παλαιών Οικισμών Κουφοξυλιάς και Ταξιαρχών που είχαν εγκαταλειφθεί.

Ο σκοπός τους ήταν να εξαναγκάσουν τους κατοίκους ν’ αποχωριστούν από το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκκλησιαστικώς και να υπαχθούν στην Εκκλησία της Βουλγαρικής Εξαρχίας κι έτσι να αρνηθούν την ελληνική εθνική συνείδηση και να αποδεχθούν τη βουλγαρική. Ακόμα οι Βούλγαροι προσπάθησαν να επιβάλλουν την πρόσληψη Βούλγαρου δασκάλου και τη λειτουργία στο χωριό βουλγαρικού Σχολείου. Αυτοί όμως όχι μόνο δεν το αποδέχτηκαν οι κάτοικοι, παρά τις απειλές που δέχτηκαν, αλλά συνέχισαν τη λειτουργία του ελληνικού σχολείου που είχαν ιδρύσει από το 1868 περίπου.

Ο νέος Οσιομάρτυς Ιάκωβος εκ Καστορίας, μετά των μαθητών αυτού Ιακώβου διακόνου και Διονυσίου μοναχού (1 Νοεμβρίου 1519)

 

Οι νέοι Οσιομάρτυρες Οσιομάρτυς Ιάκωβος μετά των μαθητών αυτού, Ιακώβου διακόνου και Διονυσίου μοναχού. Εικόνα τέμπλου Ιεράς Μονής Αγίας Αναστασίας Φαρμακολυτρίας, Βασιλικών Θεσσαλονίκης (1836).

 

Καταγόταν από το χωριό Βοεβονδάδες της Καστοριάς. Φθονήθηκε για τον πλούτο του από τον αδελφό του και, μετά από τον γάμο του στη Θεσσαλία, μεταβαίνει στην Κωνσταντινούπολη, όπου εμπορεύεται πρόβατα και κρέας. Η γνωριμία του με τον άγιο Πατριάρχη Νήφωνα συνετέλεσε στο να μοιράσει την περιουσία του, ν΄ αφήσει τον κόσμο και να έλθει στο Άγιον Όρος.

Κείρεται μοναχός στη μονή Δοχειαρίου και μετά τριετία αποσύρεται στη σκήτη του Τιμίου Προδρόμου της μονής Ιβήρων, της οποίας το Κυριακό ανακαινίζει. Μετά από μεγάλη άσκηση αξιώθηκε ουρανίων αποκαλύψεων, προφητικού χαρίσματος και πολλά θαύματα τέλεσε ή προσευχή του. Απέκτησε έξι καλούς μαθητές «και κοινός διδάσκαλος της αρετής εγνωρίζετο εις όλον το Άγιον Όρος».

 

Η πρώτη συνάντηση του Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη με τον καπετάν Κώττα

(απόσπασμα από τα  Απομνημονεύματα του Μητροπολίτου Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη)

 

“Αφού μελέτησα την κατάσταση,  πήγα στο προξενείο του Μοναστηριού να συνεννοηθώ με τον Πεζά, τον πρόξενο. Του εξέθεσα τα πράγματα, του είπα ότι η προπαγάνδα η Βουλγαρική κερδίζει έδαφος, ότι κάθε μέρα γίνονται φόνοι κι εκβιασμοί. Οι Βούλγαροι κομιτατζήδες έλεγαν στους δικούς μας; «Δε θα πάτε στη Μητρόπολι». Κι αν πήγαιναν, τους σκότωναν.

Ο Πεζάς μου είπε ότι η κατάστασις αυτή είναι κι εδώ κι αλλού. Εδώ οι πιέσεις είναι τόσο μεγάλες, γιατί θέλουν να δείξουν ότι ως τον Αλιάκμονα είναι Βουλγαρία. Μου είπε όμως ο Πεζάς να κάνω μιαν έκθεσι προς την Κυ6έρνησι. Κι έκανα μια και την έστειλε ο ίδιος ο πρόξενος στο Υπουργείο. Σ’ αυτή τους υπεδείκνυα ότι ήταν αδύνατο να κρατηθεί ο αγών χωρίς ελληνικά σώματα. Η έκθεσις στάλθηκε, μα χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Σε λίγες εβδομάδες πήγα πάλι στο προξενείο και ο πρόξενος μου είπε ότι όχι μόνον δεν μας στέλναν βοήθεια, αλλά και μας εμποδίζαν. «Δεν μπορούμε να κάνωμε τίποτα» μου λέει. «Μα καλά» του απαντώ «κάθε μέρα χύνεται το αίμα το ελληνικό. Κάθε μέρα οι ορθόδοξοι αποσκιρτούν. Αυτοί σκοτώνουν. Το Κομιτάτο τους δυναμώνει. Θα μείνω λοιπόν με χέρια δεμένα; Τότε χάθηκε η Μακεδονία». Κι αυτός ήταν σύμφωνος.

 

Καπετάν Κώττας “Ο πρώτος των πρώτων” (1863 – 27 Σεπτεμβρίου 1905)

Νικολάου Τούλιου

Πολλοί υποστηρίζουν πως η Ιστορία γράφεται από τους λαούς. Άλλοι λένε πως γράφεται από τον Ένα: τον πιστό, που είναι προφήτης και γίνεται λαμπάδα και ολοκαύτωμα στην πίστη του.

Πιστεύω πως και οι δύο πλευρές έχουν δίκαιο. Ο Ένας γράφει στην Ιστορία, μα αυτός ο Ένας είναι η συνισταμένη των ελπίδων και των παραδόσεων του λαού. Είναι, δηλαδή, αυτός ο ίδιος ο λαός. Τέτοιος, ο Ένας για την Μακεδονία, είναι ο καπετάν Κώττας.

Είναι αυτός που, εδώ ψηλά στα Κορέστια, από τις Πρέσπες ως την Καρατζόβα, έγινε εικόνισμα πλάι στην Παναγιά και γι’ αυτόν ανάβει το καντήλι η Μακεδονία, αυτόν στον οποίο υποκλίνεται ο Μακεδονικός Ελληνισμός.

Ο Μακεδονομάχος Καπετάν Γέρμας (Νικόλαος Τσοτάκος) 16/7/1907

Ο Ανθυπολοχαγός πεζικού Νικόλαος Τσοτάκος γεννήθηκε το 1874 στο χωριό Γέρμα Οιτύλου της Μάνης. Νέος κατατάχθηκε στη Σχολή Έφεδρων Αξιωματικών και στις 1 Οκτωβρίου του 1885 εξέρχεται με το βαθμό του λοχία. Στις 1 Απριλίου του 1899 γίνεται επιλοχίας και στις 29 Αυγούστου του 1902 τελειώνει τη Σχολή Υπαξιωματικών ως ανθυπολοχαγός στο 1^ο Σύνταγμα Ευζώνων.

Τα έτη 1904-1906 διορίζεται στην αστυνομία και το 1907 οργανώνει σώμα εθελοντών, με σκοπό την εκδίκηση για το θάνατο του επίσης Μανιάτη Μακεδονομάχου Αντώνη Βλαχάκη (Καπετάν Λίτσα) και των υπολοίπων μαχητών που έπεσαν στη μάχη της Οσνίτσανης. (Καστανόφυτο καστοριάς, 6 Μαΐου 1906)

 

Οσία Σοφία η εν Κλεισούρα ασκήσασα (6 Μαΐου 1976)

Μια σύγχρονη Αγία της Ορθοδοξίας μας, η  Αγία Σοφία η ασκήτισσα της Κλεισούρας Καστοριάς. Για την γεμάτη πόνο, στερήσεις και αρρώστειες ζωή της Αγίας, που ήρθε πρόσφυγας από τον Πόντο και ασκήτεψε μέχρι τα τέλη του βίου της, το 1974, στο Μοναστήρι της Παναγίας, στην περιοχή της Κλεισούρας της Καστοριάς, μπορείτε να  διαβάσετε:

 

Ο βίος της, από τον Ορθόδοξο Συναξαριστή

Χρονολογικό διάγραμμα σημαντικότερων γεγονότων Αγ.Σοφίας  

Ιερά Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου, Κλεισούρας

Από τις Διδαχές της οσίας Γερόντισσας Σοφίας (αξίζει πραγματικά να διαβαστούν!)

για να διαβάσετε το αφιέρωμα πατήστε εδώ

Η εξόντωση του αρχικομιτατζή Κωνστάντωφ από το σώμα του καπετάν Βάρδα, στο Λιμπίσοβο (Αη-Λιας) Καστοριάς

Νύχτα 4ης προς 5η Δεκεμβρίου 1904: λίγο καιρό μετά την θυσία του Παύλου Μελά, το σώμα του καπετάν Βάρδα εξοντώνει  στο Λιμπίσοβο τον αρχικομιτατζή Κωνστάντωφ, που λυμαίνονταν τα Καστανοχώρια του Βοΐου

(μέσα σε κύκλο, το σπίτι που χτίστηκε πάνω στα θεμέλια του καμένου σπιτιού, μέσα στο οποίο κάηκε ο Κωστάντωφ)

μια άγνωστη, αλλά ιδιαίτερα σημαντική στιγμή του Μακεδονικού Αγώνα

μια ιστορία που ακούγεται ακόμα στα Καστανοχώρια του Βοΐου…

οι μνήμες μένουν ζωντανές από γενιά σε γενιά, η ελληνικότητα και η ελευθερία της Μακεδονίας έχουν κερδηθεί με αγώνες και θυσίες….Ας μην ξεχνούμε να τιμούμε τους ήρωες!

(αναδημοσίευση παλαιότερης ανάρτησης με προσθήκη των απομνημονευμάτων του Γερμανού Καραβαγγέλη και αποσπασμάτων από εφημερίδες της εποχής)

 

Από τα Απομνημονεύματα του Δεσπότη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη:

“Ήταν γνωστό ότι ο Κωνστάντωφ μια φορά τη βδομάδα πήγαινε στο Λιμπίσοβο (ση. σημερινός Αη Λιας Καστοριάς) , στο σπίτι μιας ερωμένης του Βουλγάρας. Από το Βιντελούστι (σημ. σημερινή Δαμασκηνιά Βοΐου Κοζάνης) όπου έμενε ο Βάρδας (το Βιντελούστι είναι μια ώρα μακριά από το Λιμπίσοβο) έμαθε ακριβώς την ώρα που έφτανε ο Κωνστάντωφ. Τον ειδοποίησε ο παπά-Στέργιοςτου χωριού Λιμπίσοβου, που ήταν από τους κρυμμένους οπαδούς μας. Όταν ερχόταν ο κακόμοιρος στη Μητρόπολη για να μου πει τίποτα έτρεμε. Αυτός λοιπόν ειδοποίησε το Βάρδα με έμπιστο του πρόσωπο.

η συνέχεια ΕΔΩ

Μακεδονικός Αγώνας: θυσίες για την ελευθερία …

(αντιγράφουμε ένα απόσπασμα από τα Απομνημονεύματα του Μητροπολίτου Καστοριάς Γερμανού Καραβαγέλη, με αφορμή την θυσία των Δημητρίου Νταλίπη και Παύλου Κύρου στις 19 και 20 Νοεμβρίου 1906)

 

” Όταν η Ελληνική κυβέρνησις απεφάσισε ν’ αναλάβει υπό την προστασία της τον αγώνα ήταν πια αρκετά αργά, γιατί σ’ ολόκληρη τη Μακεδονία είχαν σκοτωθή από το Βουλγαρικό Κομιτάτο όλοι σχεδόν οι μεγάλοι Έλληνες πατριώτες, τα στηρίγματα, να πούμε, σε κάθε τόπο του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.

Μόνο στη δική μου περιφέρεια είχαν σκοτωθεί ο Γκέλεφ, ο Κώτας και ο Βαγγέλης, που θα βοηθούσαν τόσο τα ελληνικά σώματα. Είχαν σκοτωθεί ο παπα-Κωνσταντίνος από το Νερέτι, ο παπα-Δημήτρης από το Στρέμπενο, ο παπα-Ηλίας και ο ανεψιός του Γιώργης Γιάμος από την Ποσδίβιστα, ο παπάς του Ζελενίου, ο παπά-Χρήστος από την Πρεκοπάνα, ο δάσκαλος του Σιστέβου Αθανάσιος, τέσσαρα πρόσωπα από το Μπαψόρι σε μια νύχτα, τρεις άντρες δηλαδή και μια γυναίκα που με είχαν φιλοξενήσει στην περιοδεία μου κατά το 1901, ο δάσκαλος του Σέτομο, άλλοι από το Αητόζι, ο Ηλίας Κοβάτσης από το Σμαρδέσι, ο Ζήσης από το Απόσκεπο, τρεις γυναίκες από την Ζουμπάνιστα, που τις ξεκοίλιασαν και τις κρέμασαν από τα πόδια, ο Αργύρης από το Κομανίτσοβο, ο Λάζαρος από το Σμαρδέσι και άλλες πολλές εκατοντάδες ισχυρών παραγόντων του Ελληνισμού.

Η απελευθέρωση του Άργους Ορεστικού και της Καστοριάς (11 Νοεμβρίου 1912)

ΤO ΦIΛHMA THΣ EΛEYΘEPIAΣ

Tο φθινόπωρο του 1912 οι βαλκάνιοι λαοί, από κοινού ενεργώντας, κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Tουρκίας για την εκδίωξή της από τη Bαλκανική. Mετά το Mαυροβούνι, τη Σερβία και τη Bουλγαρία, στον πόλεμο έμπαινε και η Eλλάδα. Tην αυγή της πρώτης παρασκευής εκείνου του οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός, έχοντας από πάνω του ικανή, ομονοούσα και εμπνέουσα πολιτική και στρατωτική ηγεσία, πίσω του δε λαό αποφασισμένο για οποιεσδήποτε θυσίες, εξορμούσε από τη Mελούνα με ανοιχτές τις σημαίες. Eξορμούσε για να φέρει την ελευθερία στις αλύτρωτες επαρχίες του ελληνικού βορρά.

Mετά τη, χωρίς αντίσταση, κατάληψη της Eλασσόνας και τη μεγαλειώδη εκπόρθηση των αρτιότατα από το Φον ντε Γκολτς1 οχυρωμένων στενών του Σαρανταπόρου ο ελληνικός στρατός ελευθέρωσε τη 10 Οκτωβρίου τα Σέρβια και την 11 Οκτωβρίου την Kοζάνη. Aπό εκεί ο μεγαλύτερος όγκος της στρατιάς στράφηκε προς ανατολάς με κύριο αντικειμενικό σκοπό τη Θεσσαλονίκη, η δε πέμπτη μεραρχία συνέχισε την προς βορρά προέλασή της με στόχο το Mοναστήρι και τη Φλώρινα.

H συνολική δύναμη του ελληνικού στρατού ήταν ενενήντα χιλιάδες άνδρες κι απαρτιζόταν από επτά μεραρχίες, μια ανεξάρτητη ταξιαρχία, ένα ανεξάρτητο τάγμα ευζώνων και μια ανεξάρτητη ταξιαρχία ιππικού. Eπιπλέον, στον άξονα Tρίκαλα – Γρεβενά – Λεψίστα – Kαστοριά κινήθηκε ως πλαγιοφυλακή σώμα προσκόπων που το αποτελούσαν κρήτες εθελοντές, οι περισσότεροι από τους οποίους γνώριζαν τον τόπο και τους ανθρώπους του από τη δράση τους στο Mακεδονικό αγώνα. Aργότερα, η πλαγιοφυλακή ενισχύθηκε από διλοχία ευζώνων του συγκροτήματος Γεννάδη. Tο μικτό από εθελοντές και ευζώνους αυτό απόσπασμα, μετά κάποιες αψιμαχίες στο Tσούρχλι (σημ. Άγιος Γεώργιος) και στο Kρίφτσι (σημ. Kιβωτός) Γρεβενών, στο Mαρτσίστι (σημ. Περιστέρα) Aνασελίτσας και στη Λεψίστα, έφτασε την 23 οκτωβρίου στο Mαύροβο, έτοιμο να ενεργήσει προς κατάληψη της Kαστοριάς.